هنگام توانمندى بر انتقام، و پاسخ بدى را به خوبى دادن، از وسيع‌ترين ابواب تربيت الهى است.[1]

دوم آن كه خداوند مى‌خواهد به واسطه بخششِ فردى كه به او ستم شده، رحمت خود را بر او نازل كند و او را به پاداشى بس بزرگ برساند؛ پاداشى كه ذات مقدسش آن را عهده‌دار شده و در چند آيه به آن تصريح كرده است.[2] علامه طباطبايى در تفسير آيه‌ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌[3] مى‌نويسد:

[ممكن است‌] معنايش اين باشد كه اگر شما مؤمنان، از خطا و دشمنى زنان و فرزندان خود چشم‌پوشى كنيد، خداى تعالى هم با شما به مغفرت و رحمت خود معامله مى‌كند. در اين صورت، اين جمله، وعده زيبايى است كه خداوند در مقابل رفتار نيكشان به آنها داده است.[4]

البته شبيه اين وعده را در سوره نور نيز تصريح كرده و فرموده است: «بايد ببخشند و چشم بپوشند؛ آيا دوست نداريد خدا شما را بيامرزد؟!».[5]

[1]. الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن، ج 7، ص 416:« ذو هذه من أوسع أبواب التربية الربانية أن يواجه السوء بحسن على قدرة: ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ».

[2]. شورا: 40: فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ.

[3]. تغابن: 14:« اى اهل ايمان! بعضى از همسران و فرزندان شما دشمن شما هستند. از آنها دورى كنيد و اگر گذشت كنيد و چشم بپوشيد و ببخشيد، خدا بخشنده و مهربان است».

[4]. ر. ك: ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص 516.

[5]. نور: 22: وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ.