وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّي إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ.[1]

من خود را تبرئه نمى‌كنم؛ زيرا كه اين نفس، پيوسته به گناه فرمان مى‌دهد، مگر آن را كه پروردگار رحم كند؛ كه پروردگار من بخشنده و مهربان است.

اغلب مفسران در تفسير عبارت‌ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ بيان كرده‌اند نفس انسان به صورت طبيعى صاحب خود را به گناه و دنباله‌روى از لذات و شهوات فرا مى‌خواند. ازاين‌رو بايد همواره به نفس خويش بدبين بود. كسى كه به نفس خويش خوش‌بين بوده و مطمئن باشد كه هرگز به گناه آلوده نمى‌شود و اين اطمينان او را از ورود به محيط گناه و دوستى و ارتباط با گناه‌كاران باز ندارد، در حقيقت خود را در معرض هلاكت قرار داده است. اين خطر بزرگ، موجب شده است تا پيشوايان معصوم (ع) همواره مؤمنان را به سوء ظن به نفس خويش فرا بخوانند. تعداد زياد روايات در اين موضوع، گواه ضرورت مراقبت از نفس و پرهيز از اطمينان به آن است. براى نمونه، از امام على (ع) نقل است: «همانا نفس انسان، به بدى و فحشا فرمان مى‌دهد؛ پس كسى كه به آن اعتماد كند نفسش به او خيانت خواهد كرد، و كسى كه از مراقبتش به خواب رود، نفس، او را هلاك مى‌گرداند، و كسى كه از نفس خويش خشنود شود، نفسش او را به اعمال زشت وا مى‌دارد».[2] و نيز در بيان ديگرى مى‌فرمايد: «بدانيد اى بندگان خدا! مؤمن شب را به روز و روز را به شب نمى‌رساند مگر آن كه‌

[1]. يوسف: 53.

[2]. مستدرك الوسائل، ج 11، ص 140، ح 12650: