محاورات، نشانه خُلق نيكو و فروتنى است؛ زيرا كسى كه با كلمات زيبا
اطرافيان خويش را از سر لطف مىنوازد و با احترام با آنان برخورد مىكند، آنان را
محترم شمرده و خويشتن را برتر از آنان ندانسته است، و اين نشان از وجود فضيلت
اخلاقى تواضع در اوست. ازاينرو لازمه عمل به آيه شريفه وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً[1] وجود صفت تواضع در انسان است و بدون اين فضيلت اخلاقى، نرمى و ملاطفت
در سخن، جاى خود را به درشتى در گفتار مىدهد. بنابراين از سخنان افراد متكبر،
مراعات حال گوينده و تجليل از خود بيشتر به گوش مىرسد تا احترام شنونده و مراعات
حرمت او. اين در حالى است كه كمترين مرتبه در حُسن معاشرت با بندگان خدا، استفاده
از كلام زيبا توأم با مهر و محبت و احترام است[2]
و اين حاصل نمىشود مگر به كمك صفت فروتنى و تواضع.
صاحب
الميزان در تفسير اين آيه به يك سؤال نيز پاسخ مىگويد و مىنويسد:
معناى
جمله اين است كه «به مردم سخن نيكو بگوييد». اين تعبير، كنايه است از حُسن معاشرت
با مردم، چه كافرشان، و چه مؤمنشان. و اين دستور هيچ منافاتى با حكم قتال ندارد تا
كسى توهم كند كه اين آيه با آيه وجوب قتال نسخ شده است؛ زيرا مورد اين دو حكم،
مختلف است و هيچ منافاتى ندارد كه هم امر به حُسن معاشرت كنند، و هم حُكم به قتال،
همچنان كه هيچ منافاتى