3. گروه سوم آياتى هستند كه به انسان تذكر مى‌دهند كه در همه حال، موجود يا موجوداتى محترم، حاضر و ناظر بر اعمال و رفتار انسانند و در هيچ شرايطى نمى‌توان از منظر اين ناظران محترم پنهان شد و كارى را انجام داد كه از نظر آنان دور بماند. همچنين هرگز نمى‌توان در دل خود نيتى كرد و يا در سر خود انديشه‌اى پروراند مگر اين كه خدا و ملائكه از آن با خبرند و آن را ثبت و ضبط مى‌كنند. آياتى كه خدا و ملائكه را بر اعمال آدمى ناظر مى‌دانند و مسئوليت برخى از ملائكه را ثبت و ضبط اعمال و رفتار او بر مى‌شمارند از اين جمله هستند.[1]

بنابراين دست كم با اين سه دسته از آيات قرآن كريم- كه نمونه‌هايى از آن در پاورقى آمده است- رو به رو هستيم كه براى كسب خصلت حيا و شرم هنگام فراهم آمدن كارى ناپسند و زشت، براى انسان مؤمن‌

[1]. ق: 16: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ؛ ما انسان را خلق كرديم و مى‌دانيم كه در درون خويش چه انديشه‌اى دارد و ما از رگ گردن به او نزديك‌تريم؛ زخرف: 80: أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ بَلى‌ وَ رُسُلُنا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ‌؛ آيا گمان كرده‌اند ما اسرار دل و سخنان در گوشى آنان را نمى‌شنويم؟ بلى مى‌شنويم و فرشتگان ما نزد آنان حاضرند و مى‌نويسند؛ ق: 18: ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ؛ هيچ سخن بر زبان نمى‌آورد، جز اين كه همان لحظه نزد وى مراقبى آماده است؛ انفطار: 10- 12: وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظِينَ‌ كِراماً كاتِبِينَ‌ يَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ‌؛ البته نگهبان‌ها بر( مراقبت احوال) شما مأمورند. كه آنها نويسندگان( اعمال شما و فرشته) مقرب خدايند. شما هر چه كنيد همه را مى‌دانند؛ حديد: 4: وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ؛ و هر جا باشيد، او با شماست و خداوند به آنچه انجام مى‌دهيد، بيناست.