657. معانى الأخبار- به نقل از عطا-: من و ابو العاليه و سعيد بن جبير و عِكرمه، در طائف نزد ابن عبّاس بوديم كه مؤذّن (قُثَم بن عبد الرحمان ثقفى) آمد و گفت: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر».

ابن عبّاس گفت: مى‌دانيد كه مؤذّن چه گفت؟

ابو العاليه گفت: تو براى ما تفسيرش كن.

ابن عبّاس گفت: هر گاه مؤذّن بگويد: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر»، در واقع مى‌گويد: اى كسانى كه در روى زمين، سرگرم كاريد! نماز، واجب شد. دست از كار برداريد و به نماز بپردازيد.

و هر گاه بگويد: «أشهد أن لا إله إلّااللَّه»، در واقع مى‌گويد: روز قيامت كه بيايد، آنچه در آسمان‌ها و زمين است، به نفع من گواهى مى‌دهد كه من، روزى پنج مرتبه شما را [از فرا رسيدن وقت نماز] آگاه ساختم.

هر گاه بگويد: «أشهد أنّ محمّداً رسول اللَّه»، در واقع مى‌گويد: روز قيامت كه بيايد، محمّد صلى الله عليه و آله به نفع من گواهى مى‌دهد كه من، روزى پنج مرتبه شما را از آن (رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله) آگاه ساختم، و مرا نزد خداوند، حجّت است.

هر گاه بگويد: «حىّ على الصلاة»، در واقع مى‌گويد: [اسلام،] دينى استوار است.

پس، آن را بر پا داريد.

هر گاه بگويد: «حىّ على الفلاح»، در واقع مى‌گويد: به سوى طاعت خداوند بشتابيد و سهم خود را از رحمت خدا- يعنى جماعت- بگيريد.

هر گاه بنده بگويد: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر»، در واقع مى‌گويد: كارها را حرام (تعطيل) كردم.

هر گاه بگويد: «لا إله إلّااللَّه»، در واقع مى‌گويد: امانت هفت آسمان و هفت زمين و كوه‌ها و درياها به گردن شما گذاشته شد. اگر مى‌خواهيد، رو كنيد و اگر مى‌خواهيد، پشت كنيد.