6. بردبارى‌

روحيه رفق و مدارا، فرو بردن و كنترل خشم و عدم آشفتگى و سراسيمگى در برخوردهاى اجتماعى با مردم، از شاخص‌هاى مهم تربيت دينى است.[1] اين روحيه، هرگز به معناى انفعال، سازش يا عدول از موازين شرعى و ارزش‌هاى اخلاقى نيست؛ بلكه به معناى مدارا با برادران دينى و نزديكان و عدم سختگيرى در تعاملات اجتماعى است. رفق و مدارا و توان خويشتندارى در همه حال، احساس امنيت و آرامش را در اطرافيان ايجاد مى‌كند و آرامش ذهنى و فكرى را در آنان حكم‌فرما مى‌سازد. در اين حالت، نگرانىِ پرخاش و تندىِ غير قابل پيش‌بينى و خروج از حدّ اعتدال، تحقّق نمى‌يابد؛ بلكه اين اطمينان به دست مى‌آيد كه حتّى اگر از آنان اشتباهى سر زد، با بزرگوارى و متانت و بدون تضييع حرمت و آبرو با آنان برخورد خواهد شد. لذا امام عسكرى (ع) مى‌فرمايد:

مَن كانَ الوَرَعُ سَجيَّتَهُ وَالكَرَمُ طَبيعَتَهُ وَ الحِلمُ خَلَّتَهُ كَثُرَ صَديقُهُ وَالثَّناءُ عَلَيهِ.[2]

هر كس پرهيزگارى، پيشه‌اش و بخشش، طبيعتش و بردبارى، جامه‌اش باشد، دوستان و ثناگويانش بسيار خواهند بود.

امّا كسى كه رفتارش قابل پيش‌بينى نيست و هر لحظه، احتمال پرخاش و تندى او وجود دارد، دوستان فراوانى نخواهد داشت. علّت اين‌

[1]. وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ‌( آل عمران: آيه 134).

[2]. اعلام الدين: ص 314 ..