انسانى كه از فقر فرد عفيف خبر ندارد، از شدّت عفيف بودنش، تصوّر مى‌كند كه او ثروتمند است).

همين‌طور عفّت از بطن، كه گاه در كنار عفّت از شهوات جنسى در احاديث آمده است. امام باقر عليه السّلام مى‌فرمايد:

ما عبد اللّه بشى‌ء أفضل من عفّة بطن و فرج.[1]

خداوند به چيزى برتر از خويشتندارى شكم و دامن، بندگى نشده است.

ولى در بيشتر موارد استعمال اين واژه در قرآن، به معناى خويشتندارى از شهوت و رفتارهاى جنسى نابه‌هنجار آمده است، مانند:

وَ أَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ.[2]

و اگر زنان سالخورده، در مورد ظاهر شدن بدون حجاب، عفت نگه دارند، براى آنها بهتر است و خداوند، شنوا و داناست).

و يا اين آيه:

وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ.[3]

و آنهايى كه توان ازدواج را ندارند بايد عفّت پيشه كنند و شهوت خود را كنترل نمايند تا وقتى كه خداوند، از فضل بى‌كران خود، آنها را از نظر مادى بى‌نياز كند).

در بيشتر روايات نيز، عفّت، به معناى «ترك محرّمات جنسى» آمده است و به كسى عفيف مى‌گويند كه پاك‌دامن باشد. به نمونه‌هايى از اين احاديث اشاره مى‌شود:

امام على عليه السّلام مى‌فرمايد:

العفّة تضعف الشّهوة.[4]

خودكنترلى جنسى، شهوت را ضعيف مى‌كند.

[1]. الكافى، ج 2، ص 79؛ وسائل الشيعة، ج 15، ص 249.

[2]. سوره نور، آيه 60.

[3]. سوره نور، آيه 33.

[4]. غرر الحكم و درر الكلم، ج 2، ص 152، ح 2148؛ ميزان الحكمة، ج 6، ص 2736، ح 9363.