اگر هدف ابو بكر از جمع‌آورى قرآن تعيين يك مصحف براى همه مسلمانان بود صحابه مصاحف خود را از زمان وى تا دوره زمامدارى عثمان و بعد از آن حفظ نمى‌كردند. نكته قابل توجه آن است كه طحاوى سخنان زيد را بدين گونه نقل مى‌كند:

من قرآن را براى ابو بكر بر روى قطعات پوست درخت خرما، استخوان كتف و فك نوشتم تا آن كه ابو بكر از دنيا رفت و عمر قرآن را در يك صحيفه جمع كرد و هنگامى كه عمر درگذشت اين مصحف، در اختيار حفصه قرار گرفت تا آن كه حذيفة بن يمان از غزوه بازگشت ...[1].

و معنى حديث آن است كه: زيد قرآن را براى ابو بكر بر پوست، استخوان و قطعات متفرق مى‌نگاشت نه آن كه زيد قرآن را از پوست و استخوان و قطعات متفرق جمع كرده باشد آن‌طور كه روايت قبلى مى‌گفت.

مصاحف اصحاب بعد از جمع قرآن توسط زيد

روايات اهل سنت مدعى است كه: ابو بكر توسط زيد بن ثابت قرآن را جمع‌آورى كرد. همين روايات در جاى ديگر ادعا مى‌كند: عده‌اى از صحابه مصاحف اختصاصى خود را حفظ كردند[2]. و اين مصاحف از نظر ترتيب با قرآن زيد اختلاف داشتند. نگهدارى مصاحف به معناى بى‌توجهى اصحاب به قرآن جمع‌آورى شده توسط زيد بوده است يا آن كه اين عمل زيد را يك كار شخصى تلقى كرده‌اند و فكر كرده‌اند خليفه مى‌خواسته است يك مصحف مخصوص به خود داشته باشد نه آن كه خليفه خواسته باشد قرآنى براى همه مسلمانان تأليف كند.

بهر حال خود اين روايات مى‌گويند: حتى پس از جمع‌آورى قرآن توسط زيد هريك از شهرها، قرآن و قرائت خاصى داشتند مثلا: اهل بصره طبق مصحف «ابو موسى اشعرى» قرائت مى‌كردند. و قرائت اهل كوفه طبق مصحف «ابن مسعود» اهل شام طبق‌

[1] مشكل الآثار، ج 4، ص 193.

[2] رك: التمهيد في علوم القرآن، ج 1، ص 248 و 250. صفحه قبل هم بيان كرديم كه ابن مسعود از تسليم مصحف خود امتناع ورزيد.