اوّلا: عده‌اى در صدد انكار اين نسبت برآمده‌اند مانند: رازى‌[1]، ابن عبد الشكور[2]، ابن المرتضى، ابن حزم در: المحلى‌[3] نووى در شرح المهذب و ابو بكر در: التقريب‌[4]. همچنين باقلانى استدلال مى‌كند كه: اگر اين نسبت درست بود صحابه با وى مناظره مى‌كردند و خبر اين مناظره منتشر مى‌گشت؛ زيرا صحابه براى موارد بسيار جزئى‌تر از اين به مناظره برخاسته بودند. و بعد وى اين گونه اخبار و روايات را شاذ و جعلى مى‌داند[5].

ما نيز اگر چه با نظر اينان موافق نيستيم- علت آن را بيان خواهيم كرد- ليكن براى رعايت امانت و طرح جوانب مطلب، نظرات آنان را مى‌آوريم. زيرا بعيد نيست كه ابن مسعود دو مرحله را پشت سر گذاشته باشند: در مرحله اوّل معوذتين را جزو قرآن نمى‌داند. و در مرحله دوم، حقيقت مطلب را دريافته به قرآن بودن اين دو سوره اعتقاد پيدا مى‌كند.

ثانيا: باقلانى مى‌گويد: روش و دأب ابن مسعود آن بود كه در مصحف فقط آن چيزى را بنويسد كه پيامبر دستور نوشتن آن را در مصحف داده باشد. و چون «معوذتين» را از خود پيامبر دستور نوشتن آن را نشنيده بود و آن را مكتوب هم نديده بود لذا از پذيرش اين دو سوره به عنوان قرآن خوددارى ورزيد[6].

در اين باره بايد بگوئيم ابن مسعود مى‌توانست به مصحفى كه در حضور

[1] التفسير الكبير، ج 1، ص 213.

[2] فواتح الرحموت در حاشيه المستصفى، ج 2، ص 9.

[3] رك: البرهان/ زركشى، ج 2، ص 127 و 128. فواتح الرحموت در حاشيه المستصفى، ج 2، ص 9.

الاتقان، ج 1، ص 79 و 80. البحر الزخار، ج 2، ص 249. جواهر الاخبار و الآثار در حاشيه بحر زخار به نقل از: الانتصار. شرح الشفاء ملا على قارى ج 2 ص 315.

[4] المحلى، ج 1، ص 13.

[5] اعجاز القرآن/ باقلانى،( چاپ‌شده در حاشيه الاتقان) ج 2 ص 194.

[6] الاتقان، ج 1، ص 79. و شرح الشفاء/ قارى، ج 2، ص 315.