مبارزه با فقر و گرانى است.

آياتى كه در اولِ بحثْ برايتان تلاوت كردم، در باره همين موضوع هستند و تعبير بسيار عجيبى دارند. آن آيات مى‌گويند:

«فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ»، يعنى كسى از اين عقبه رد نشده است. كسى نمى‌تواند از اين مانع رد شود؛ زيرا مانع بسيار مشكل و بزرگى است و حتماً هم بايد از سرِ راه برداشته شود.

اين مانع بزرگ، برده‌ها و فقيران و يتيمانِ جامعه هستند. جامعه‌اى كه عده‌اى از مردمِ آن برده باشند، فقير و خاك‌نشين و پا برهنه و گرسنه باشند، يتيم و درمانده باشند، خواه فقيران و اغنيا با هم خويشاوند باشند يا نباشند، چنين جامعه‌اى از نظر اسلامى يك بناى ويرانه است. چنين جمعيتى را نمى‌توان يك جامعه اسلامى ناميد. در جامعه اسلامى، اين مشكلات بايد حل و برطرف شوند.

اخيراً مشكل گرانى براى مردم بسيار مطرح شده است. در مورد گرانى، بايد به چند نكته توجه كرد. اول اين كه: كجاى دنيا تورم و گرانى وجود ندارد؟

آن طور كه مى‌گويند، در برخى از كشورها مانند آرژانتين، تورم و گرانى بسيار بيش از ايران است.

اخبار و اطلاعاتى كه در باره شدتِ گرانى و تورم در همين كشورِ همسايه خودمان، تركيه ارائه مى‌شود، بسيار حيرت‌آور است.

خلاصه مطلب اين كه اولين نكته‌اى كه بايد در نظر داشته باشيم، آن است كه: تورم يك پديده اجتماعىِ جهانى است و تنها خاصّ ايران نيست.

هنگامى كه در جامعه، گرانى وجود دارد، اگر توزيع درآمد به گونه‌اى باشد كه سطح درآمدهاى مردم بالا باشد و فقر مطلق در جامعه وجود نداشته باشد، در اين صورتْ گرانى چندان فاجعه بزرگى نيست.

اما اگر در جامعه، فقر مطلقْ وجود داشته باشد، يعنى بعضى از مردم، حتى درآمد كافى براى تأمين ضروريات زندگى هم نداشته باشند، در اين صورتْ وقوع گرانىِ سرسام‌آور در چنين جامعه‌اى، يك فاجعه و مصيبتِ بزرگ است.

گرانى يك پديده اقتصادى- اجتماعى است كه علت‌ها و پيامدهايى دارد. راه‌هايى هم براى مبارزه با آن وجود دارد. براى مبارزه با گرانى بايد از طريق راه‌هاى علمى وارد شد تا بتوان به موفقيت رسيد و جامعه را از پيامدهاى گرانى بر حذر داشت.

من اين بحث را براى ارائه راهكارهاى حلّ مشكل تورم، مطرح نكردم. حلّ تورم، يك بحث علمىِ اقتصادى است كه بايد در جاى متناسب با خودش مطرح شود نه در اينجا. من اين بحث را براى بيان چند نكته كلى كه خدمتتان عرض خواهم كرد، مطرح نموده‌ام. اين نكته را هم اضافه كنم كه تورم، مشكل ساده‌اى نيست كه اگر چند نفر دور هم بنشينند و جلسه بگيرند، بتوانند در عرضِ يك شبْ آن را حل نمايند.

هدف من اين است كه چند نكته‌اى در باره دامن زدن به مشكلاتِ ناشى از تورم خدمتتان عرض كنم.

ما قصد داريم كه ان‌شاءالله فقر مطلق را از جامعه خود ريشه كن كنيم اما متأسفانه هنوز نتوانسته‌ايم. تورم و گرانى در كشور ما وجود دارد. در عين حال، ما مى‌بينيم كه گاهى اوقات، خودمان ناشيانه به مشكلاتِ ناشى از تورم، دامن مى‌زنيم. ما چه كار بايد بكنيم كه به مشكلات ناشى از تورم، دامن زده نشود؟

من چند نكته در اين باره خدمتتان عرض كنم.

ادعاى من اين نيست كه اگر ما اين نكات را رعايت كنيم، تورم به طور كامل و صد در صد برطرف مى‌شود؛ بلكه مى‌گويم: اگر اين نكات را رعايت كنيم، مشكلات ناشى از تورمْ مهار مى‌شوند، از شدتِ آنها كاسته مى‌شود و جامعه را به حدّ انفجار نمى‌كشانند.

اميدوارم با رعايت اين نكات، مردم از گرفتارى در چنگال نرخ تورمِ روز افزون نجات پيدا كنند.

همه مى‌دانيم كه كشور ما از نظر اقتصادى وابسته است؛ زيرا ما نيازمند خريد گندم، سويا، نفت سفيد و بسيارى از كالاهاى ديگر از خارج هستيم.

كشور ما، يكى از كشورهاى جهان سوم است. در كشورهاى جهان سوم، قسمتى از تورم و گرانى، وارداتى و ناشى از عوامل خارجى است. كشورهاى پيشرفته صنعتى و سرمايه‌دار نيز با مشكلات اقتصادى مواجه هستند و گاهى در مشكلات اقتصادى گرفتار مى‌شوند. اما آنها چون ميدان مانور دارند، گرانى و مشكلات اقتصادىِ خود را به كشورهاى وابسته صادر مى‌كنند.

در نتيجه، كشورهاى وابسته در آتشِ مشكلات اقتصادى مى‌سوزند تا كشورهاى سرمايه‌دار و پيشرفته بتوانند يك زندگى مرفه داشته باشند. كشور ما هم جزو كشورهايى است كه از نظر اقتصادى وابسته است. بنا بر اين مقدارى از مشكلات اقتصادى و گرانى در جامعه ما وارداتى است؛ زيرا وابسته به خارج هستيم و ناچاريم براى خريد كالا دست به سوى آنها دراز كنيم، چون خودكفا نيستيم.

پس كشورهاى ثروتمند و صنعتى همراه با صادرات ماشين‌آلات و گندم و سويا، مشكلات اقتصادى و تورمِ خود را هم به كشورهاى وابسته از جمله كشور ما، صادر مى‌كنند و ما و امثال ما بايد بار مشكلاتِ آنها را هم به دوش بگيريم. كشور تركيه كه به اين روزِ سياه افتاده، نيز علتش اين است كه يك كشور وابسته است.

اگر ما بخواهيم تنها از راه افزايش توليد، تورم را برطرف كنيم، اين امر نياز به مقدمات فراوان و زمان طولانى دارد. پس چه بايد كرد؟

به نظر من، يكى از راه‌هاى مهار مشكلِ تورم، كاهش وابستگى اقتصادى كشور از طريق مصرف نكردن و وارد نكردنِ كالاهاى لوكس و تجملىِ خارجى است؛ زيرا كالاهاى لوكس خارجى نقشِ فراوانى در بزرگ كردنِ‌