كه به اين موضوع، توجه خاص داشته باشيم.

علما، فقها، مراجع عاليقدر، استادان محترم، دانشمندان و متفكران، اهل قلم و اهل فكر، مسئولان محترم نظام جمهورى اسلامى و همه امت حزب الله بايد در اين باره مشاركت و همكارى نمايند.

اگر موجوديت، اصالت و استقلالِ حوزه‌هاى علميه شيعه حفظ شود، اين حوزه‌ها بهترين سنگرى هستند كه مى‌توانند زيربنا و استخوان‌بندىِ جامعه و نظام اسلامى را آن گونه كه لازم است، حفظ كنند.

حوزه‌هاى علميه شيعه تاريخچه‌اى بسيار زيبا و خواندنى و مهم دارند. اگر بخواهيم در باره تاريخ حوزه‌هاى علميه شيعه و نقشِ آنها در تاريخ هزار و چهارصد سال اخير صحبت كنيم، بحثْ بسيار مفصل مى‌شود.

در اين فرصتِ كوتاه، من تنها مى‌توانم اشاره‌اى به اين مطلب بنمايم.

در دوران حيات شريف پيامبر صلى الله عليه و آله، يك پديده جديد و ناشناخته به وجود آمد.

مردى بزرگ، ادعاى رسالت كرد. او از يك طرف به وسيله وحى با جهان غيب اتصال داشت و از طرف ديگر، با مردم در ارتباط بود.

دوره بيست و سه ساله نبوتِ پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله عصر قانونگذارى و تشريع احكام اسلام است. رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله، احكام و فرمان‌هاى خداوند را از طريق وحى از عالَم غيب دريافت مى‌كرد و به جهان بشريت، ابلاغ مى‌نمود.

اين دوران عجيب، بيست و سه سال طول كشيد. اين دورانْ عجيب بود؛ زيرا براى مردم، نه وحىْ شناخته شده بود و نه عالَم غيب و نه فرشته حاملِ وحى و نه چگونگىِ ارتباطِ اين فرشته با شخص پيامبر صلى الله عليه و آله.

پس از دوران بيست و سه ساله نبوت پيامبر صلى الله عليه و آله، دوران صحابه شروع شد. شما با كلمه «صحابه» يا اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله مأنوس هستيد.

در باره معناى كلمه صحابه، اختلاف نظر وجود دارد. بر طبق معناى مشهور آن، صحابه كسانى هستند كه فيض حضور پيامبر صلى الله عليه و آله را درك كرده باشند و از پيامبر صلى الله عليه و آله سخنى شنيده و آن را نقل كرده باشند. اسامى اين افراد و نام كتاب‌هاى آنها، معلوم و مشخص است.

تعداد صحابه پيامبر صلى الله عليه و آله حدود صد هزار نفر است. بعضى‌ها تا حدود صد و چهل هزار نفر هم نقل كرده‌اند.

دوران صحابه، دورانى است كه آنها زنده بودند. آخرين صحابه در سال صدم هجرت از دنيا رفته است. بعضى‌ها هم دو سه سال اضافه كرده‌اند. به همين خاطر سده اول هجرت را «عصر صحابه» مى‌نامند.

در عصر صحابه، اتفاقات مهمّى صورت گرفت؛ از جمله جمع قرآن، جنگ با مرتدّين و تا حدودى، تنظيم امور مسلمين.

در دوران صحابه، مردم براى ياد گرفتن احكام شرعى به صحابه رجوع مى‌كردند.

در اين دوره، صحابه مرجعِ مردم بودند؛ تا اينكه صحابه به تدريج رحلت كردند و تعداد آنها كم شد.

پس از عصر صحابه، دوره «استشاره» و پس از آن، دوران «رأى» شروع شد. در عصر استشاره و رأى، تعداد كمى از صحابه زن و مرد وجود داشتند كه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله را درك كرده بودند. مردم، آنها را به عنوان فقها مى‌شناختند؛ مانند فقهاى سبعه مدينه و امثال آنها.

در دوره صحابه، به تدريج كه از عصر پيامبر صلى الله عليه و آله دور مى‌شدند، بعضى از صحابه شروع به ساختن احاديث دروغين و نسبت دادنِ آنها به پيامبر صلى الله عليه و آله نمودند.

بعضى از احاديث دروغينِ مشهورِ اين دوره عبارت‌اند از: «عَنْ رَسُولِ اللَّه صلى الله عليه و آله، انَّ مُعاوِيَةَ