مراتب و درجات گوناگون است و در مواردى كه لازمه عمل به اين تكليف الهى كشتن، مجروح نمودن يا كتك زدن فرد گنهكار باشد، بدون اجازه حاكم شرعِ داراى شرايط نمى‌توان به چنين عملى دست زد، از اين رو بديهى است كه نه تنها از عمل به اين دستور مهم الهى جامعه دچار هرج و مرج نخواهد شد، بلكه جامعه مرده و فاقد تحرك به يك مجتمع زنده و فعال كه در آن همه انسان‌ها مراقب رفتار يكديگرند تبديل مى‌گردد.

شرايط امر به معروف و نهى از منكر

در صورت وجود شرايط زير امر به معروف و نهى از منكر واجب بوده و ترك آن معصيت مى‌باشد: 1- كسى كه مى‌خواهد عهده‌دار اين وظيفه گردد بايد «معروف» را از «منكر» تشخيص دهد؛ پس كسى كه خود نسبت به معروف و منكر آگاهى ندارد نمى‌تواند امر به معروف و نهى از منكر نمايد.

2- احتمال دهد كه امر و نهى او اثربخش است؛ پس اگر مى‌داند كه گفتار او هيچ گونه اثر مثبتى ندارد، امر به معروف و نهى از منكر واجب نيست.

3- بداند يا مطمئن باشد كه معصيت‌كار قصد ادامه و تكرار گناه را دارد؛ پس در صورتى كه بداند يا گمان كند كه او ديگر گناه را تكرار

[1]- خوشه گندم و مانند آن

[2]- گلستان، باب اول در سيرت پادشاهان، ص 54، حكايت 4