ضرورت تدارك توشه اشاره شده و بهترين نوع آن داشتن تقواى الهى در حيات دينى دانسته شده است. امر به توشه‌گيرى، ارشاد به همان حكم عقلى است كه لزوم توشه براى طى مسير را تبيين مى‌كند؛ هرچند با توجه به صدر آيه، موضوع تهيه توشه مربوط به سفر حج است،[1] ولى اختصاصى به آن نداشته و جنبه تمثيلى دارد؛ ازاين‌رو برخى از مفسران ذيل اين آيه گفته‌اند كه تقوا در حج و غير آن بهترين توشه بوده و چيزى استوارتر و قوى‌تر از آن وجود ندارد.[2] از اين منظر تقوا به حوزه عبادات اختصاص نداشته و در عرصه‌هاى غير عبادى، همچون مسائل مادى نيز، از همان نقش بهترين توشه برخوردار است.[3]

توشه علمى؛ راه و راهنما

مراد از توشه علمى، مجموعه آگاهى‌هاى ضرورى حيات انسانى و دينى از مبدأ تا معاد است؛ مهم‌ترين اين آگاهى‌ها شناخت راه و انتخاب راهنماى دينى است كه در فصل پيشين به تبيين مسير صحيح آن پرداخته و در فصل بعدى به تبيين رويكرد قرآنى پيرامون راهنماى راه خواهيم پرداخت.

[1]. بقره: 197:(\i الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى‌ وَ اتَّقُونِ يا أُولِي الْأَلْبابِ‌\E):« حج، در ماه‌هاى معينى است! و كسانى كه‌[ با بستن احرام، و شروع به مناسك حج‌]، حج را بر خود فرض كرده‌اند،[ بايد بدانند كه‌] در حج، آميزش جنسى با زنان، و گناه و جدال نيست! و آنچه از كارهاى نيك انجام دهيد، خدا آن را مى‌داند. و زاد و توشه تهيه كنيد، كه بهترين زاد و توشه، پرهيزكارى است! و از من بپرهيزيد، اى خردمندان!».

[2]. الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن، ج 3، ص 171.

[3]. همان.