هیجدهمین ماه از هجرت رخ داد. [1] روزه ماه رمضان، در رأس هیجدهمین ماه از هجرت واجب شد. [2] «عبد اللّه بن أنیس» رئیس گروه اعزامی از جانب پیامبر میگوید: من روز دوشنبه، در پنجم محرم در پنجاه و چهارمین ماه از هجرت پیامبر از مدینه خارج شدم. محمد بن سلمه، درباره غزوه «قرطا» میگوید: در دهم محرم مدینه را ترک گفتم، پس از نوزده روز غیبت در شب آخر ماه محرم در پنجاه و پنجمین ماه از هجرت پیامبر به مدینه بازگشتم. [3] این نوع تاریخگذاری، حاکی است که مسلمانان تا سال پنجم هجرت، حوادث را از طریق شمارش ماه، با هجرت پیامبر میسنجیدند؛ تا اینکه در سال پنجم به دستور پیامبر، سال هجری جای گزین ماه هجری گردید و- چنان که در نامه شماره چهار گذشت- پیامبر به علی علیه السّلام فرمود: نامه مربوط به مسیحیان نجران را با سال هجری تاریخگذاری کند. 9. از این گذشته، محدثان اسلامی از «زهری» نقل میکنند: وقتی پیامبر وارد مدینه شد، فرمان به تعیین تاریخ داد و از ماه ربیع (ماه ورود پیامبر) تاریخ معین شد. [4] 10. «حاکم» از «ابن عباس» نقل میکند که تاریخ هجری از سالی آغاز شد که پیامبر وارد مدینه گردید و در آن سال «عبد الله بن زبیر» متولد شد. [5] این نصوص حاکی از آن است که قائد بزرگ اسلام از روز نخست، تکلیف تاریخ اسلامی را روشن کرده و آغاز هجرت خود را مبدأ تاریخ قرار داده است. چیزی که هست تا مدتی به جای شمارش با سال، با ماه میشمردند و آنگاه که سال پنجم آغاز گردید، سال هجری جای گزین ماه شد. [1]. همان، ص 369. [2]. واقدی، المغازی، ج 2، ص 531، تحقیق دکتر «مارسدن جونس». [3]. واقدی، المغازی، ج 2، ص 534. [4]. تاریخ طبری، ج 2، ص 388. [5]. مستدرک الحاکم، ج 3، ص 13- 14.