(مسأله
1070) اگر مشترى چيزى را به بيش از قيمت بازار بخرد و يا فروشنده چيزى را
به كمتر از قيمت بازار بفروشد، خيار غبن دارند، مشروط بر اين كه:
اوّلًا: شخص
مغبون از تفاوت قيمت توافق شده با قيمت بازار غافل باشد، پس اگر مطّلع باشد و در
عين حال اقدام به معامله كند، حق فسخ ندارد. مگر اين كه تفاوت بيش از حدّ انتظار
باشد.
ثانيا:
روند معامله بر اين باشد كه از حدود قيمت بازار خارج نشوند، چنانكه در غالب
معاملات روال بر همان است، ولى اگر روند معامله غير از اين باشد، مثل معاملههاى
مزايدهاى و معامله اشياء كمياب و عتيقهجات، كه آنها بر اساس نظراشخاص و ميزان
رغبت آنها معامله مىشود، در آنها خيار غبن جارى نمىشود.
(مسأله
1071) اگر قيمت اجناس در شهرها، منطقهها و محلّهها مختلف باشد، چنانكه
در زمان ما اينگونه است، معيار براى ثبوت خيار غبن قيمت محلّى است كه معامله در
آنجا واقع شده است نه جاهاى ديگر.
(مسأله
1072) معيار در ثبوت خيار غبن، اختلاف قيمت در موقع انجام معامله است، نه
بالا رفتن يا پايين آمدن آن پس از انجام معامله، اگرچه فاصله زمانى بسيار ناچيز
باشد.
(مسأله
1073) كسى كه مغبون شده مىتواند معامله را فسخ كند و يا به قيمت توافق
شده قبول كند و نمىتواند بگويد كه من معامله را فسخ نمىكنم ولى تفاوت قيمت
مىخواهم.
(مسأله
1074) كسى كه مغبون كرده، اگر بگويد كه شما معامله را فسخ نكنيد،