(مسأله 1912) اگر دو نفر مقدارى گندم را در مقابل مقدار بيشترى از آن با يكديگر مصالحه ميكنند و ذمّه يكديگر را برى‌ء ميكنند، مانعى ندارد.

(مسأله 1913) دو نفر شريك در يك جنس مشاع، اگر آن را قسمت كنند و سهم خود را با آنچه به او رسيده مصالحه كنند، مانعى ندارد، زيرا در اينجا معاوضهاى در كار نيست، بلكه هدف تعيين حق هر يك از طرفين است. همچنين است اگر سهم كسى با ديگرى اشتباه شده، هر كدام يكى را برداشته، حق خود را با آن مصالحه كند.

(مسأله 1914) معامله ربوى به دو شرط حرام است:

1- كالا و بهاى آن هر دو از اجناسى باشند كه آنها را با وزن كردن و يا به وسيله پيمانه معامله ميكنند. ولى اگر هر دو يا يكى از آنها به وسيله شمارش معامله ميشود، مثل تخم مرغ و اسكناس؛ و يا به وسيله ديد زدن و يا با متر و وجب و امثال آنها اندازه گيرى ميشود، مانند پارچه؛ در اينجاها حكم ربا جارى نمى شود.

پس اگر 10 عدد تخم مرغ را با 12 عدد تخم مرغ، يا 20 متر پارچه را با 30 متر پارچه معامله كنند، مانعى ندارد.

(مسأله 1915) ولى اگر معامله مدّتدار باشد و كالا و بهاى آن از يك جنس باشند و در تمام اوصاف يكسان باشند، اگر مقدار مدتدار بيشتر باشد، بنابر احتياط واجب جايز نيست. مثل اينكه 100 عدد تخم مرغ نقد را بفروشد در مقابل 110 عدد تخم مرغ به مدّت مثلًا يك ماه، صحيح نيست.

(مسأله 1916) اگر گندم و يا آرد گندم را با نان معامله كند، و مقدار آنها متفاوت باشد، مانعى ندارد، به شرط اينكه نان را عددى محاسبه كنند