نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 97
كارهاى زشت و از ظلم و ستم نهيتان مى كند و بدين گونه پندتان مى دهد، شايد كه بپذيريد.
قرآن در تمام ابعاد و امور زندگى راه اعتدال و ميانه اى را در پيش پاى مى
گذارد كه ذيلا قسمتى از آن ها را براى شاهد گفتار، در اينجا مى آوريم. 1- اعتدال در بخشش
قرآن مجيد انسان را به اقتصاد و ميانه روى در به كارگيرى مال و بهره بردارى
از ثروت فرمان مى دهد، از طرفى صفت بخل را نكوهش و از طرف ديگر اسراف در
زندگى را مذمت مى كند. قرآن در آيات متعدد از بخل و آز، نهى نموده و عواقب
زيان بار آن را گوشزد مى كند و مى گويد: (وَلا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ
يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَخَيْراً لَهُمْ بَلْ
هُوَشَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ
وَلِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ
خَبِيرٌ.)[1] آنان كه
خداوند از فضل و كرم خويش، نعمت و ثروت فراوان به آنان داده است، از بذل و
بخشش خوددارى مى كنند، خيال نكنند كه اين عمل به سود آن هاست بلكه به ضرر
آن هاست، زيرا همان اموال را به زودى همانند طوقى بر گردنشان مى افكنند و
آن چه در آسمان ها و زمين است، ملك خاص و ماندگار خداست و خداوند بر اعمال
شما آگاه است.
در برابر اين گروه آيات كه انسان را به بذل و بخشش تشويق مى كند، آيات
ديگرى نيز وجود دارد كه از اسراف و تبذير نهى كرده، مردم را از مفاسد آن بر
حذر مى دارد و چنين مى گويد: (وَلا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ.)[2] و اسراف نكنيد زيرا كه خداوند مسرفان را دوست ندارد. (إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كانُوا إِخْوانَ الشَّياطِينِ.)[3] اسراف كنندگان برادر شياطينند. (وَلا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ وَلا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً.)[4] نه دستت را بر بذل و بخشش ببند و نه آن را بيش از حد بگشاى تا مورد سرزنش قرار گيرى و از زندگى فرومانى.
[1] آل عمران/ 180. [2] انعام/ 141. [3] اسراء/ 27. [4] اسراء/ 29.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 97