نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 557
مى ترسد.
اين ها علل و اسباب عبادت و خضوع در برابر ديگرى است و يك انسان خردمند اگر
در هريك از اين علل و عوامل دقت كند، به قطع و يقين متوجه خواهد شد كه همه
آن ها در ذات خداوند جمع است و بلكه همه آن ها به ذات اقدس الهى، انحصار و
اختصاص دارد، پس تنها اوست كه شايسته و سزاوار حمد و ستايش است زيرا تنها
اوست كه تمام صفات جمال و كمال را به طور كمال دارا و از تمام عيوب و نواقص
عارى و به دور است و كوچك ترين عجز و نقص به ساحت قدس او راه ندارد و هم
اوست نعمت بخش تمام عوالم و هستى بخش همه موجودات جهان هستى كه به وجود
آمده اند و يا بعدا لباس هستى بر تن خواهند كرد و همان خدا است كه اين
عوالم را از راه تكوين و تشريع پرورش مى دهد و به سوى كمالشان رهبرى مى
كند. او است كه داراى رحمت بى پايان و زوال ناپذير و مالك مطلق و سلطان
حقيقى بر كل جهان هستى است.
آرى هم اوست معبود به حق و آن كه سزاوار پرستش است و جز او كسى سزاوار
عبادت و پرستش نيست زيرا كمال مطلق و بى پايان، منعم حقيقى و بى مانند هم
اوست و رحمت وسيع و سلطنت مطلق براى اوست.
آيا با اين حال شخص عاقل جز او به كس ديگر روى مى آورد و به جز وى كسى را
عبادت و پرستش مى كند و از كسى استعانت و يارى مى جويد و به جز او بر ديگرى
تكيه و توكل تواند كرد؟! در صورتى كه همه چيز و همه كس به جز خداوند،
«ممكن الوجود» است و ممكن الوجود هم قهرا و ذاتا محتاج و سرتا پا نياز است،
در حالتى كه بايد تنها از ذات خداوند، استعانت و يارى جست زيرا تنها اوست
كه بى نياز است و غير او همه يكسره محتاج و نيازمند!!(يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَالْغَنِيُّ الْحَمِيدُ)[1] اى مردم شما [همگى ] نيازمند به خداييد. تنها خداوند است كه بى نياز و شايسته هر گونه حمد و ستايش است.
پس از آن كه خداوند در اين سوره، حمد و ثنا را به خود اختصاص مى دهد، به
بندگان خود چنين ياد مى دهد كه با زبانشان از اعماق جان و دلشان بگويند،(إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ)
يعنى بارالها! تنها تو را مى ستاييم و از تو استعانت مى طلبيم! سپس خداوند
متعال به وضعيت كلّى انسان ها اشاره مى فرمايد كه: آنان پس از فرستاده شدن
[1] فاطر/ 15.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 557