نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 556
هدف سوره حمدهدف
اين سوره اين است كه دو مسئله بسيار مهمى را به انسان يادآورى كند. يكى
مسئله توحيد، مخصوصا توحيد در عبادت و اين كه عبادت و پرستش انسان ها بايد
منحصرا براى خدا و به خاطر او انجام گيرد و جز او كسى و يا چيز ديگرى قابل
ستايش و پرستش نمى باشد. دوم مسئله معاد و ايمان به روز حساب و پاداش كه
انسان را از گناه و آلودگى بازمى دارد.
اين دو مسئله (مبدأ- معاد)، هدف اصلى و نهايى اسلام و علت غايى قرآن است و
تمام آئين تعاليم اسلام بر اساس اين دو اصل بنيان شده است، زيرا دين اسلام
تمام افراد بشر را به سوى ايمان به خدا و يگانه پرستى دعوت مى كند و با
صداى بلند و رسا اعلام مى دارد كه: (قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ تَعالَوْا
إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا
اللَّهَ وَلا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً
أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ.)[1]
بگو اى اهل كتاب! بياييد به سوى سخنى كه ميان ما و شما يكسان است كه به جز
خداوند يگانه را نپرستيم و چيزى را به او شريك قرار ندهيم و بعضى از ما
بعض ديگر را به جز پروردگار يگانه به خدايى نپذيرد! آرى هدف از ارسال
پيامبر و نزول قرآن اين است كه به مردم جهان اعلام و تفهيم كند كه جز
پروردگار كسى و يا چيزى سزاوار ستايش و پرستش نيست، پس واجب است خضوع و
توجه افراد بشر و هر موجودى كه از عقل و شعور برخوردار است، به خداوند
اختصاص داشته باشد و در اين سوره مباركه اين مطلب با دليل و برهان بيان شده
است.
توضيح اين كه: يك انسان عاقل كه در برابر يك انسان ديگر، خضوع و پرستش مى
كند و حوايج و خواسته هاى خويش را به نزد او مى برد يا به جهت امتياز و
كمالى است كه در آن شخص مورد خضوع و توجه احساس مى كند؛ چه آن كه هر ناقصى،
قهرا و فطرتا در برابر كامل تر از خويش، خاضع است و يا به جهت احسان و
انعامى است كه نسبت به شخص خاضع از سوى وى رسيده است و يا به جهت احتياجى
است كه در شخص ناقص وجود دارد و مى خواهد به وسيله آن خضوع و اظهار كوچكى،
منفعتى را به سوى خود جلب و يا ضررى را از خود برطرف سازد و يا اين كه شخص
مورد ستايش و توجه، تسلط و تفوق خاصى بر ستايش ستايش كننده دارد كه وى در
اثر اين تسلط و برترى خود را در برابر او مجبور و موظف به خضوع و تواضع مى
بيند و از سركشى و عصيان او
[1] آل عمران/ 64.
نام کتاب : بيان در علوم و مسائل كلى قرآن (فارسي) نویسنده : الخوئي، السيد ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 556