به گفته «واقدى»، عتبة بن غزوان پس از گذشت شش ماه از ولايت خود بر بصره، به مدينه بازگشت و از عمر درخواست كرد او را از ولايت بصره، عزل كند. اما عمر نپذيرفت و او در مسير بازگشت به مدينه، در سال 17 ه. ق، و درسن 57 سالگى، در محلى به نام «معدن بنى‌سليم»[742] درگذشت.[743] اما به گفته «مدائنى»، او در همان سال، در منطقه «رَبَذه»، از دنيا رفت. به قول ديگرى نيز، او در سال 15 ه. ق، در مدينه منوره، از دنيا رفت.[744]

با توجه به اقوال مورخان، مبنى بر وفات عتبة بن غزوان در معدن بنى‌سليم يا ربذه يا مدينه منوره، بنابراين انتساب قبر مزبور به عتبة بن غزوان، پذيرفتنى نيست. ضمن آنكه جهانگردانى، همچون على بن ابى‌بكر هروى و ابن‌بطوطه كه به تفصيل از زيارتگاه‌هاى بصره ياد كرده‌اند[745]، به وجود قبر يا زيارتگاه عتبة بن غزوان در اين شهر، اشاره نكرده‌اند.

از سوى ديگر، يونس السامرائى، قبر منسوب به عتبة بن غزوان را مدفن يكى از صوفيان قرون نخستين اسلامى، به نام عتبة بن ابان بن صمعه، معروف به «عتبة الغلام» مى‌داند.[746] گرچه عتبة الغلام، از صوفيان ساكن بصره بوده‌[747] و ابن‌بطوطه نيز به وجود زيارتگاهى منسوب به وى در اين شهر، اشاره كرده است‌[748]، با اين حال، نمى‌توان قاطعانه، قبر موجود كنار زبير را از وى دانست؛ زيرا ابن‌جوزى از خروج عتبه از بصره در پايان عمر و شهادتش در يكى از جنگ‌ها، سخن گفته است.[749]

همچنين به گزارش ابونعيم اصفهانى، او در غزوه مسلمانان با روميان كه در منطقه‌

[742] . به گفته ياقوت حموى،« معدن بنى‌سليم» از توابع مدينه در مسير« نجد» بوده است. ر. ك: معجم البلدان، ج 5، ص 154.

[743] الطبقات الكبرى، ج 2، ص 110؛ ج 5، ص 109.

[744] الاستيعاب، ص 565.

[745] . الاشارات الى معرفة الزيارات، صص 81 و 82؛ رحلة ابن بطوطة، صص 187 و 188.

[746] . تاريخ مساجد البصرة، ص 171.

[747] . ابن جوزى، زندگى‌نامه وى را در ذيل صوفيان ساكن بصره، ذكر كرده است. ر. ك، صفة الصفوة، ج 2، ص 692( چاپ مصر).

[748] . رحلة ابن بطوطة، ص 188.

[749] . صفة الصفوة، ج 2، ص 689( چاپ مصر).