درباره جنون و ديوانه‌نمايى بهلول و انگيزه‌اش از اين كار، ميان كتب تراجم شيعه و متون عرفانى، اختلاف نظر مى‌باشد و دو ديدگاه وجود دارد: براساس يك قول، اظهار جنون بهلول، به توصيه امام موسى كاظم (ع) براى صيانت نفس و رهايى بهلول از آزار خليفه عباسى و ايجاد گريزگاهى بوده است تا وى در مقامى قرار نگيرد كه او ناچار شود فتواى قتل امام (ع) را تأييد كند.[1390]

اما در متون عرفانى، جنون بهلول و امثال وى، غيرارادى و به سبب غلبه سرمستى عشق الهى، توجيه شده است كه برخى سخنان آنان را ديوانه‌وار مى‌نماياند. ابن‌عربى با ذكر شكل جمع نام وى (بهاليل)، بهلولِ تاريخى را نمونه مجنون‌هايى دانسته است كه بر اثر واردات قلبى، عقول خود را از كف مى‌دهند و در زمره مجذوبان الهى، درمى‌آيند.[1391]

...

به گفته صفدى، بهلول در حدود سال 190 ه. ق، از دنيا رفت.[1392] امروزه قبر وى در قبرستان شونيزيه، در سمت غربى بغداد، واقع و داراى زيارتگاه است. كاظم پاشا در دوره اخير، زيارتگاه بهلول را در سال 1310 ه. ق، بازسازى كرده است. امروزه بناى آن، شامل دو اتاق و يك حياط كوچك است كه در اتاق اول، قبر بهلول و در اتاق دوم، قبر بابا نانك قرار دارد.[1393]

گفتنى است نام بهلول، به متون فرقه اهل حق نيز راه يافته است و از شخصيت‌هاى بسيار مهم و مقدس آنان به شمار مى‌آيد؛ با اين تفاوت كه آنها، او را زاده دينور (ماه الكوفه) مى‌دانند و ازاين‌رو به نام «بهلول ماهى» مى‌شناسند. همچنين تاريخ و محل وفات وى را نيز در سال 219 ه. ق، در تنگه گول چشمه سفيد، نزديك اسلام‌آباد غرب، بيان‌

[1390] . مجالس المؤمنين، ج 2، ص 14.

[1391] . دانشنامه جهان اسلام، ج 4، ص 835.

[1392] . الوافى بالوفيات، ج 10، ص 194.

[1393] . العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، ص 469.