هست كه قابل تشكيك است؛ براى اينكه همان حيثيت صرفه و بسيطه‌اى كه هيچ تركيبى در آن نيست، متعلق بها مى‌باشد و عين حيثيتى است كه در معلول بسيط است؛ زيرا اين همان است كه از بسيط اول صادر شده است پس «ما صَدَرَ» هم، حيثيت بسيطه خواهد بود و هر چه حيثيت محل صدور، اقوى باشد حيثيت صادره هم اقوى خواهد بود، و حيثيت صادره عين ربط و تعلق است تا به آخرين درجه‌اى كه حظّى از وجود دارد برسد و چون وجود، هر چه تنزل كند، حيثيت تنزل مى‌كند، پس متعلق تنزل مى‌كند.

و قسم ديگر از تعلقات، تعلق عرض به موضوع است. البته اين گونه تعلق در نفس نيست؛ چون وجود عرض- بنا بر قول حق- معلول وجود موضوع نيست، بلكه عرض يك وجودى است كه اگر مبادى او بخواهند آن را ايجاد كنند بايد در موضوع ايجاد كنند نه اينكه عرض مرتبه‌اى از مراتب موضوع باشد. همچنان كه موضوع، مبادى دارد، عرض هم مبادى دارد، منتها مبادى عرض به اعتبار اينكه نحوه وجود او طورى است كه بايد در غير باشد آن را در موضوع ايجاد مى‌نمايند، پس اگر چه وجود عرض مستقل است- يعنى جعل مستقل لازم دارد- و ليكن بايد در غير موجود باشد.

ولى نفس اين طور نيست كه اگر مبدأش بخواهد آن را خلق كند، بايد در غير خلق نمايد؛ زيرا بعد از اينكه ثابت شد نفس، عرض نيست، بطلان تعلق نفس به بدن به اين نحو ثابت مى‌شود.

نحوه وابستگى نفس به بدن بر مبناى حركت جوهرى‌

و يك نحوه‌اى از تعلق هست كه در عالم طبيعت مى‌باشد و آن تعلق صورت به ماده است، صورت به نحو اطلاق- هر صورتى باشد اگر چه آن صورت اوّلىِ اضعف باشد- به ماده على الاطلاق احتياج دارد، مثل احتياج خيمه به ستون و عمود، و ليكن نه عمود خاص بلكه هر عمودى باشد؛ چون بنا به قول حق، نفس با سير تكاملى از همين موجودات عالم طبيعت است و همين صورتهاست كه در آخر به مرتبه تجرد مى‌رسند.