قضاى رمضان آخر را بگيرد [1] و براى هر روز از سال‌هاى پيش يك مد كه تقريباً ده سير است، طعام؛ يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.

مسأله 1717- كسى كه بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد مى‌تواند كفاره چند روز را به يك فقير بدهد.

مسأله 1718- اگر قضاى روزه رمضان را چند سال تأخير بيندازد بايد قضا را بگيرد و براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد.

مسأله 1719- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد، بايد قضاى آن را به‌جا آورد و براى هر روز دو ماه روزه بگيرد يا به شصت فقير طعام بدهد، يا يك بنده آزاد كند، و چنانچه تا رمضان آينده قضاى آن روزه را به‌جا نياورد براى هر روز دادن يك مد طعام لازم نيست‌ [2].

مسأله 1720- اگر روزه رمضان را عمداً نگيرد و در روز مكرر، جماع كند، بنابر احتياط واجب كفاره هم مكرر مى‌شود [3] ولى اگر چند مرتبه كار ديگرى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد. مثلًا چند مرتبه غذا بخورد، يك كفاره كافى است.

مسأله 1721- بعد از مرگ پدر و مادر [4] پسر بزرگ‌تر بايد قضاى نماز و روزه آنان را به تفصيلى كه در مسأله 1399 گفته شد به‌جا آورد.

مسأله 1722- اگر پدر و مادر غير از روزه رمضان، روزه واجب ديگرى را مانند روزه نذر نگرفته باشند، احتياط واجب آن است‌ [5] كه پسر بزرگ‌تر قضا نمايد.

[1] در صورتى كه بعد از ماه رمضان خوب شود به قدرى كه بتواند قضا كند.

[2] لازم است.

[3] مكرر نمى‌شود.

[4] قضاى نماز و روزه مادر بر پسر نيست.

[5] در مادر واجب نيست و در پدر خالى از قوّت نيست.