مسأله 119- اگر كسى از حرام جنب شود و بعد با حلال خود نزديكى كند بنابر احتياط واجب، بايد از عرق خود در نماز اجتناب كند، ولى اگر اول با حلال خود نزديكى كند و بعد از حرام، جنب شود، عرق او وجوب اجتناب ندارد.

11- عرق شتر نجاست‌خوار

مسأله 120- عرق شتر نجاست‌خوار، نجس است، ولى اگر حيوانات ديگر، نجاست‌خوار شوند از عرق آنها اجتناب لازم نيست.

راه ثابت شدن نجاست‌

مسأله 121- نجاست هر چيز از سه راه ثابت مى‌شود: اول آن كه خود انسان يقين كند چيزى نجس است، و اگر گمان داشته باشد چيزى نجس است لازم نيست از آن اجتناب نمايد. بنابراين غذا خوردن در قهوه‌خانه و مهمانخانه‌هايى كه مردمان لاابالى و كسانى كه پاكى و نجسى را مراعات نمى‌كنند، در آنها غذا مى‌خورند، اگر انسان يقين نداشته باشد غذايى را كه براى او آورده‌اند نجس است اشكال ندارد. دوم آن كه كسى كه چيزى در اختيار او است بگويد آن چيز نجس است، مثلًا همسر انسان يا نوكر يا كلفت بگويد ظرف يا چيز ديگرى كه در اختيار او است نجس مى‌باشد، سوم آن كه دو مرد عادل بگويند چيزى نجس است و نيز اگر يك نفر عادل هم بگويد چيزى نجس است، بنابر احتياط واجب بايد از آن چيز اجتناب كرد.

مسأله 122- اگر بواسطه ندانستن مسأله، نجس بودن و پاك بودن چيزى را نداند، مثلًا نداند عرقِ جنب از حرام پاك است يا نه، بايد مسأله رابپرسد، ولى اگر با اين كه مسأله را مى‌داند، چيزى را شك كند پاك است يا نه، مثلًا شك كند آن چيز خون است يا نه، يا نداند كه خون پشه است يا خون انسان، پاك مى‌باشد.

مسأله 123- چيز نجسى كه انسان شك دارد پاك شده يا نه، نجس است، و چيز پاك را اگر شك كند نجس شده يا نه، پاك است. و اگر هم بتواند نجس بودن يا پاك بودن آن را بفهمد لازم نيست وارسى كند.

مسأله 124- اگر بداند يكى از دو ظرف يا دو لباسى كه از هر دوى آنها استفاده‌