نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 614
ديهاش عودت داده نمىشود.
هفتم: دندانها
مسأله 1- در دندانها، ديه كامل است. و اين ديه بر بيست و هشت دندان تقسيم مىشود كه دوازدهتاى آنها در قسمتهاى جلوى دهان است: دو ثنيه (دندان پيش) و دو رباعى (دندان بين پيش و نيش) و دو ناب (دندان نيش) از بالا و مثل آن از پايين است، كه در هر يك از آنها پنجاه دينار است؛ بنا بر اين تمام آن ششصد دينار مىباشد. و شانزده دندان در عقب دهان است در هر طرف از طرفهاى چهارگانه، چهار دندان ضاحكه (دندان خنده) و اضراس (دندانهاى آسيا) است كه سه تا هستند. در هر يك از آنها بيست و پنج دينار مىباشد؛ پس تمام آن، چهارصد دينار مىشود. و نواجذ (دندانهاى عقل) و دندانهاى زايد، در حساب ملاحظه نمىشوند.
مسأله 2- اگر دندانها از بيست و هشت دندان كمتر باشند در مقابل آن از ديه كم مىشود؛ چه اين نقص، خلقتى باشد يا عارضى.
مسأله 3- براى بيشتر از بيست و هشت دندان، ديه مقدرى نيست و ظاهر آن است كه به ارش رجوع شود؛ خواه زيادى از قبيل نواجذ باشند كه در رديف دندانها مىباشند، يا به صورت زايد در كنار دندانها در داخل يا خارج روييده شده باشد و اگر در كندن آنها نقصى نباشد، يا كمالى را زياد نمايد چيزى نيست، اگر چه فاعل آن ظالم و گناهكار است و حاكم حق تعزير او را دارد.
مسأله 4- در دندانها بين سفيد و زرد و سياه آنها- در صورتى كه رنگ آنها اصلى باشد نه آنكه به خاطر عارضه و عيبى باشد- فرقى نمىباشد. و اگر به جنايت سياه شوند ولى ساقط نشوند بنابر اقوى ديهاش دو ثلث ديه سالم آن مىباشد. و اگر دندانى كه به جنايت يا به جهت عارضهاى سياه شده بكند، بنابر احوط (وجوبى) ثلث ديه آن ثابت است؛ بلكه خالى از قرب نمىباشد. و در شكسته شدن دندان بدون افتادن آن بنابر اقوى، حكومت مىباشد.
مسأله 5- اگر آنچه را كه از لثه بيرون آمده بشكند و اصل و ريشه دندان كه در لثه مدفون است باقى بماند ديهاش مانند دندان كنده شده است. و اگر شخصى آنچه را كه از لثه بيرون آمده بشكند سپس ديگرى ريشه را بكند، پس براى ريشه ارش است؛
نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 614