شود. و اما اگر بعد از انقضاى عده و قبل از ازدواج باشد در جواز رجوع او به آن و عدم آن دو قول است كه اقواى آن‌ها دومى است.

مسأله 24- اگر به سبب قرائن و جمع شدن نشانه‌ها براى زن شخص غائب، علم به فوت او پيدا شود، براى زن بين او و بين اللَّه جايز است كه بعد از عده بدون مراجعه به حاكم شرع ازدواج نمايد و كسى حق اعتراض بر او را مادامى‌كه دروغ او در ادعاى علم به فوت شوهر معلوم نباشد ندارد. البته در جواز اكتفا به قول زن و اعتقاد او براى كسى كه مى‌خواهد با او ازدواج كند و همچنين براى كسى كه در واقع ساختن عقد بر او از طرف زن وكيل است اشكال است و احوط براى زن آن است كه با كسى كه اطلاع از وضع ندارد و نمى‌داند كه شوهر او مفقود شده است ازدواج كند و در اين بين چيزى نباشد، مگر ادعاى زن به اينكه شوهرش مرده است، بلكه به استناد ادعاى زن بر اينكه مجرّد از شوهر و بدون مانع است، اقدام به ازدواج او مى‌نمايد. و همچنين احوط براى زن اين است كه كسى را كه اين چنين است وكيل نمايد.

عدّه وطى شبهه‌

منظور از وطى شبهه، نزديكى با زن بيگانه است به اشتباه اينكه او حليله خودش مى‌باشد و اين يا به خاطر شبهه در موضوع است مانند اينكه زنى را به اعتقاد اينكه زوجه‌اش است وطى نمايد و يا به خاطر شبهه در حكم است مانند اينكه خواهر پسرى را كه وطى كرده، به اعتقاد اينكه صحيح است، عقد نمايد و با او نزديكى كند.

مسأله 1- زنى كه زنا داده بنابر اقوى عده ندارد؛ چه از زنا حامله شده باشد يا حامله نشده باشد. و اما زنى كه وطى شبهه شده عده دارد؛ چه صاحب شوهر باشد يا بى‌شوهر باشد و چه اشتباه از دو طرف باشد يا از طرف وطى‌كننده؛ بلكه اگر اشتباه فقط از طرف زن وطى شده باشد احوط (وجوبى) لزوم عده است.

مسأله 2- عده وطى شبهه مانند عدّه طلاق به قرءها و ماه‌ها و به وضع حمل است اگر از اين وطى- بنابر تفصيل گذشته- حامله شود. و زنى كه عده طلاق ندارد مانند صغيره و يائسه اين عده را هم ندارد.