متوجه بوده و پس از وضو در اينكه مانع را برداشته و يا آب را به زير آن رسانده يا نه شك كند، بنا را بر صحت وضو مى‌گذارد. و همچنين است اگر (بعد از وضو) علم به وجود مانع پيدا كند و نداند كه آن مانع در حال وضو بوده و يا بعد از وضو پيدا شده است (كه بنا را بر صحت وضو مى‌گذارد). البته اگر بداند كه در حال وضو چيزى بوده كه ممكن است آب به زير آن نرسيده باشد- مانند انگشتر كه گاهى آب به زير آن مى‌رسد و گاهى نمى‌رسد- و بداند كه در حال شستن متوجه آن نبوده و يا بداند كه آن را حركت نداده و با اين حال در اينكه اتفاقاً آب به زير آن رسيده يا نه شك كند، حكم به صحت وضو مشكل است، بلكه ظاهراً اعاده وضو واجب است.

مسأله 13- اگر بعضى از اعضاى وضو نجس بوده و وضو گرفته و پس از وضو شك كند در اينكه آن عضو را قبل از وضو پاك كرده يا نه وضويش صحيح است، و ليكن بايد بنا را بر نجاست آن عضو بگذارد، پس واجب است براى اعمال آينده آن را تطهير نمايد، البته اگر بداند كه در حال وضو، توجه به نجاست آن نداشته، ظاهراً اعاده وضو هم واجب است.

و از جمله شرايط وضو: اين است كه در حال اختيار خودش مباشرتاً وضو بگيرد،

ولى در حال اضطرار، نايب گرفتن جايز بلكه واجب است، پس در اين صورت نايب، او را وضو مى‌دهد و خود مضطر نيّت وضو مى‌كند اگر چه احتياط (مستحب) اين است كه نايب هم نيّت كند. و در مسح بايد نايب دست مضطر را بر موضع مسح بكشد و اگر ممكن نباشد بايد نايب از دست مضطر رطوبت بگيرد و با آن مسح كند و احتياط (مستحب) اين است كه در اين صورت اگر امكان دارد تيمّم هم بكند.

و از جمله شرايط وضو: ترتيب بين اعضا است،

پس شستن صورت بر دست راست و دست راست بر دست چپ و دست چپ بر مسح سر و مسح سر بر مسح پاها مقدّم است و احتياط (واجب) اين است كه مسح پاى راست را بر چپ مقدم بدارد بلكه واجب بودن آن خالى از وجه نيست.

و از جمله شرايط وضو: موالات بين اعضا است،

به اين معنا كه شستن عضو بعدى را