روزه‌اى كه گرفته دست بردارد، بنابر اقوى روزه‌اش باطل مى‌شود، اگر چه قبل از ظهر دوباره به نيّت روزه برگردد، و همچنين است اگر به خيال اينكه روزه او خللى دارد، قصد به هم زدن روزه كند و بعد معلوم شود كه خللى نداشته (باطل مى‌شود). و ترديد در اينكه به روزه‌اش ادامه دهد يا آن را قطع كند هم با ادامه دادن نيّت (كه شرط بود) منافات دارد. و همچنين است اگر ترديدش به خاطر اين باشد كه چيزى پيش آيد و نداند كه آيا آن چيز، روزه را باطل مى‌كند يا نه. و اما در غير روزه واجب معيّن، اگر قطع آن را نيّت كند و دوباره قبل از ظهر به نيّت روزه برگردد، روزه‌اش صحيح است. تمام آنچه گفته شد، در جايى است كه قصد به هم زدن و قطع روزه كند و اما قصد قاطع به اين معنى كه نيّت كند كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، بنابر اقوى روزه را باطل نمى‌كند، هرچند لازمه تبعى آن (براى شخص ملتفت) نيّت قطع روزه باشد، البته اگر نيّت قاطع كند و ملتفت باشد كه لازمه‌اش نيّت قطع روزه است و لذا آن را هم مستقلًا قصد كند، بنابر اقوى روزه‌اش باطل مى‌شود.

چيزهايى كه بايد از انجام آن خوددارى كرد

مسأله 1- روزه‌دار از چند چيز بايد خوددارى كند:

اول و دوم: خوردن و آشاميدن،

چه چيز معمول باشد، مانند نان و آب، يا غير معمول باشد، مانند سنگ ريزه و شيره گياهان هرچند كه خيلى كم باشند مانند يك دهم دانه يا يك دهم قطره.

مسأله 2- معيار در خوردن و آشاميدن، صدق آن است (كه عرفاً به آن خوردن يا آشاميدن گفته شود) اگر چه به طرز غير متعارف باشد، پس اگر آب را از راه بينى به درون (شكم) خود برساند، آشاميدن صدق مى‌كند، اگر چه به طرز غير متعارف است.

سوم: جماع‌

با مرد باشد يا زن، با انسان باشد يا حيوان، در قبل باشد يا دبر، با زنده باشد يا مرده، با صغير باشد يا كبير، روزه‌دار جماع كند يا با او جماع شود- كه اگر عمدى باشد روزه را باطل مى‌كند، اگر چه منى هم بيرون نيايد و اگر از روى فراموشى يا اجبارى كه او را بى‌اراده كند جماع انجام گيرد، روزه باطل نمى‌شود، ولى اگر با اكراه (ولى از روى‌