س 51

- آبى است در يك روستا كه از كوه بطور مستمرّ مى‌آيد و داخل روستا مى‌شود، و عده‌اى از خوانين ادّعاى مالكيّت دارند و حتّى آن را فروخته‌اند آيا از نظر شرع مسأله اين آب و اينگونه آبها چيست؟ آيا از عموم اهالى آن روستا است؟ يا حق خصوصى كسى است؟

ج‌

- اگر آب، خودش از كوه جارى است، متعلّق حقّ خصوصى كسى نيست و استفاده اهل محل از آن جايز است.

س 52

- رودخانه‌اى است كه آب آن را اهالى پنج روستا استفاده مى‌نمايند و از قديم ما بين آنها تقسيم بوده است و هر قريه يك پنجم از آب آن رودخانه را استفاده مى‌نمايند و هر روستا داراى املاك و باغاتى مى‌باشد و بعضى از اين روستاها در طول يكديگر قرار گرفته‌اند و به واسطه تصرّفات عدوانى بعضى از افراد قريه بالا، در آب، سهم قريه پائين به طور كامل نمى‌رسد.

آيا قريه پائين جهت مشروب شدن املاكشان حق دارند مسير آبشان را جدا نمايند بطورى كه از جوى قريه بالا نباشد؟ با توجه به اينكه چون مسير آب قريه پائين از داخل باغات و منازل قريه بالا مى‌گذرد حفاظت آب امكان‌پذير نيست؛ لطفا حكم اللّه را بيان فرمائيد.

ج‌

- بدون رضايت صاحبان سهم، كندن راه آب- براى جدا كردن سهم خودتان- جايز نيست. و اگر به شما ضرر مى‌زنند، مى‌توانيد از ضرر جلوگيرى كنيد.

س 53

- روستايى داراى رودخانه است كه در سالهاى گذشته مى‌توانسته‌