من متحيرم كه اين فاجعه را، اين فاجعه بزرگ [2] را، به كى بايد تسليت بگويم؟ آيا به رسول اكرم- صلى اللَّه عليه و آله- و به ائمه معصومين- عليهم السلام- به حضرت حجت- سلام اللَّه عليه- تسليت بگويم؛ يا به امت اسلام، به مسلمين، به مظلومين در تمام اقطار عالَم تسليت بگويم؛ يا به ملت مظلوم ايران تسليت بگويم؛ يا به اهالى محترم قم، داغديدهها، تسليت بدهم؛ يا به پدر و مادرهاى مصيبت ديده تسليت بدهم؛ يا به حوزههاى علم و علماى اعلام تسليت بگويم؟ به كى بايد تسليت گفت و از كى بايد تشكر كرد در اين قضايا كه براى اسلام پيش مىآيد و اين ملت بيدار ايران در مقابل اين مصيبتها استقامت مىكند، كشته مىدهد، هتك مىشود. بىجهت و بدون هيچ مجوّزى مردم را به مسلسل بستند. و تا كنون آنچه به ما اطلاع دادند گرچه مختلف است لكن هفتاد، در بعضى از خبرگزاريها صد، غالباً كه به ما تذكر دادهاند صد، دويست و پنجاه، از بعض تلگرافاتى كه
[1] در صحيفه نور (دوره 22 جلدى)، ج 1، ص 267 تاريخ سخنرانى 19/ 10/ 56، و نيز در صحيفه نور (دوره جديد)، ج 1، ص 439، 1 بهمن 1356 قيد شده است؛ حال آنكه به استناد فرازهاى پايان سخنرانى، تاريخ ايراد آن بايد پس از تعطيل بازار تهران (27/ 10/ 56) باشد.
[2] كشتار مردم قم در 19 دى 1356، كه پس از انتشار مقاله توهينآميز «ارتجاع سرخ و سياه در ايران» در روزنامه اطلاعات، مورخ 17/ 10/ 1356 روى داد.