افسوس كه شيطان قسم خورده به دست اذناب خود نگذاشت آنچه آنان مى‌خواهند تحقق يابد فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ. [1] ما همه خوابيم و گرفتار حجابها

النّاسُ نِيامٌ وَ اذا ماتُوا انْتَبَهُوا. [2]

گويى جهنم محيط به ما است و خِدْر [3] طبيعت مانع از شهود و احساس است‌ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكافِرِينَ^. [4] و كفر مراتب بسيار دارد، خودبينى و جهان‌بينى و نظر به جز او نيز از مراتب آن است. نخستين سوره قرآن را اگر با تدبّر و چشمى غير از اين چشم‌انداز حيوانى بنگريم و بى‌حجابهاى ظلمانى و نورانى به او برسيم، چشمه‌هاى معارف به قلب سرازير شود، ولى افسوس كه از افتتاح آن نيز بى‌خبريم. آن را كه خبر شد خبرش بازنيامد.

[5] من قائل بى‌خبر و بى‌عمل به دخترم مى‌گويم در قرآن كريم اين سرچشمه فيض الهى تدبر كن هر چند صِرف خواندن آن كه نامه محبوب است به شنونده محجوب آثارى دلپذير دارد، لكن تدبر در آن انسان را به مقامات بالاتر و والاتر هدايت مى‌كند أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‌ قُلُوبٍ أَقْفالُها. [6] و تا اين قفل و بندها بازنگردد و به هم نريزد، از تدبر هم آنچه نتيجه است حاصل نگردد. خداوند متعال پس از قَسَم عظيم مى‌فرمايد: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ‌ [7] و سر حلقه آنها آنان هستند كه آيه تطهير در شأنشان نازل گرديده.

تو نيز مأيوس نباش، كه يأس از اقفال بزرگ است، به قدر ميسور در رفع حُجُب و شكستن اقفال براى رسيدن به آب زلال و سرچشمه نور كوشش كن. تا جوانى در دست‌

[1] سوره ص، آيه 82: «به عزت تو سوگند كه همگى آنها را گمراه خواهم كرد»

[2] مردم در خوابند و چون بميرند بيدار شوند. بحار الأنوار 4: 43/ 18

[3] پرده، حجاب‌

[4] سوره توبه، آيه 49 و سوره عنكبوت، آيه 54: «همانا، جهنم فراگيرنده كافران است»

[5]

كليات سعدى: 30، ديباچه گلستان‌

[6] سوره محمد، آيه 24: «آيا در قرآن انديشه و تدبر نمى‌كنند يا بر دلهايشان قفلها است»

[7] سوره واقعه، آيات 77- 79: «آن (چه بر تو خوانديم) قرآنى است گرامى، در كتابى پوشيده، كه جز پاكان كس بدان دست نزند».