فصل پنجم در شمه‌اى از آداب وضو است به حسب باطن و قلب‌

من ذلك ما ورد عن الرّضا عليه السّلام: انّما امر بالوضوء ليكون العبد طاهرا اذا قام بين يدى الجبّار و عند مناجاته ايّاه، مطيعا له فيما امره نقيّا من الادناس و النّجاسة، مع ما فيه من ذهاب الكسل و طرد النّعاس و تزكية الفؤاد للقيام بين يدى الجبّار. و انّما وجب على الوجه و اليدين و الرّأس و الرّجلين، لانّ العبد اذا قام بين يدى الجبّار، فانّما ينكشف من جوارحه و يظهر ما وجب فيه الوضوء، و ذلك انّه بوجهه يسجد و يخضع، و بيده يسأل و يرغب و يرهب و يتبتّل، و برأسه يستقبله في ركوعه و سجوده، و برجليه يقوم و يقعد ...[96] الخبر مى‌فرمايد: همانا امر شده است به وضوء تا آن كه بنده پاك باشد هنگامى كه مى‌ايستد مقابل خداى جبّار و وقت مناجات نمودن او حق را و براى آن كه مطيع باشد در آنچه او را امر فرموده و پاكيزه باشد از كثافات و نجاست، با آن كه در آن است فوائد ديگر از قبيل بر طرف شدن كسالت و رفع شدن چرت و پاكيزه شدن دل براى ايستادن در مقابل خداى جبّار.

تا اينجا نكته اصل وضو را بيان فرمود، و اهل معرفت و اصحاب سلوك را متنبّه نمود به اين كه در محضر مقدّس حقّ جلّ و علا ايستادن و مناجات با قاضى الحاجات نمودن را آدابى است كه بايد منظور شود، حتّى با قذارات صوريّه و كثافات ظاهريّه و كسالت چشم ظاهر نيز نبايد در آن محضر رفت چه جاى آن كه دل معدن كثافات باشد و قلب مبتلاى به قاذورات معنويّه كه اصل همه قذارات است باشد. با آن كه در روايت است كه «خداى تعالى نظر نمى‌كند به صورتهاى شما بلكه نظر مى‌فرمايد به قلب‌هاى شما.»[97] و با آن‌

[96] - عيون اخبار الرّضا، ج 2، ص 104، باب 34، حديث 1.

[97] - پاورقى 58.