بسم اللّه هر سوره متعلّق به خود آن سوره باشد. بنابراين، در سوره مباركه «قدر» چنين مى‌شود كه حقيقت شريفه قرآنيّه و لطيفه مقدّسه الهيّه را باسم اللّه، كه حقيقت جمعيّه اسمائيّه و اسم اعظم ربوبى است و متعيّن به رحمت مطلقه «رحمانيّه» و «رحيميّه» است، در ليلة القدر محمديّه صلّى اللّه عليه و آله نازل فرموديم، يعنى، ظهور قرآن تبع ظهور جمعى الهيّت و قبض و بسط «رحيميّت» و «رحمانيّت» است، بلكه حقيقت قرآن مقام ظهور حضرت اسم اللّه الاعظم است به ظهور «رحمانيّت» و «رحيميّت» و جامع جمع و تفصيل است، از اين جهت، اين كتاب شريف «قرآن» است و «فرقان» است، چنانچه روحانيّت رسول ختمى، و مقام مقدّس ولايت آن سرور، نيز قرآن و فرقان است و مقام احديّت جمع و تفصيل است.

پس، ذات مقدّس به حسب اين احتمال گويى چنين فرمايد: ما به تجلّى به مقام اسم اعظم، كه مقام احديّت جمع و تفصيل است، به ظهور رحمت «رحمانيّه» و «رحيميّه» قرآن را تنزّل داديم در ليله قدر محمدى. و چون در عالم فرق، بلكه فرق الفرق، فرقانيّتى بين «قرآنين»، يعنى قرآن مكتوب منزل و قرآن منزل عليه يعنى كتاب الهى و حقيقت محمّديّه، حاصل شده، در ليله وصال وصل بين القرآنين و جمع بين الفرقانين فرموديم، و به اين اعتبار نيز اين شب «ليله قدر» [است‌] ولى قدر آن را به آن طور كه شايد، جز خود حضرت خاتم النبيين صلّى اللّه عليه و آله كه صاحب ليلة القدر است بالاصالة و اوصياء معصومين او كه صاحب آنند بالتّبعيّة، كسى نداند.

تتمة در ذكر بعض روايات كه در فضل «ليلة القدر» وارد شده‌

از آن جمله رواياتى است كه عارف باللّه، سيد بن طاوس رضى اللّه عنه در كتاب شريف اقبال نقل فرموده، مى‌فرمايد: «در كتاب يواقيت، تأليف ابو الفضل بن محمد الهروى، يافتم اخبارى در فضل ليلة القدر.» تا آن كه مى‌گويد از پيغمبر نقل است كه فرمود: «موسى گفت: الهى من قرب تو را مى‌خواهم. فرمود: قرب من از براى كسى است كه بيدار باشد در شب‌