وصل و تتميم [نقل روايتى به اين مضمون كه با اذان و اقامه نمازگزار ملائكه پشت سر او نماز مى‌گزارند]

محمد بن يعقوب، باسناده عن أبي عبد اللّه عليه السلام، قال: اذا اذّنت و اقمت، صلّى خلفك صفّان من الملائكة، و اذا اقمت، صلّى خلفك صفّ من الملائكة.[199] و احاديث به اين مضمون زياد است. و در بعض اخبار است كه حد صف بين مشرق و مغرب است.[200] و در ثواب الاعمال است كه حضرت صادق فرمود: «كسى كه نماز كند با اذان و اقامه، دو صف از ملائكه پشت سرش نماز كند، و كسى كه نماز كند با اقامه بدون اذان، پشت سرش يك صف از ملائكه نماز كند.» راوى سؤال مى‌كند كه مقدار هر صفى چقدر است. فرمود: «اقلش ما بين مشرق و مغرب است، و اكثرش ما بين آسمان و زمين است.»[201] و در بعضى روايات است كه اگر اقامه به غير اذان گفت، از طرف راست او يك ملك و از طرف چپش يك ملك بايستد[202]- الى غير ذلك من الاخبار. و اختلاف اخبار شايد به واسطه اختلاف معارف و خلوص نمازگزاران باشد، چنانچه از بعضى روايات باب استفاده شود، مثل روايتى كه وارد شده راجع به نماز با اذان و اقامه در بيابان يا ارض قفراء.[203] بالجمله، چون سالك خود را پيشواى ملائكة اللّه ديد و قلب خود را پيشواى قواى ملكيّه و ملكوتيّه ديد و به اذان و اقامه مجتمع كرد قواى ملكيّه و ملكوتيّه خود را بر او اجتماع نمودند ملائكة اللّه، قلب را كه افضل قواى ظاهر و باطن است و شفيع قواى ديگر است امام بايد قرار دهد. و چون قلب ضامن‌

[199] -« هرگاه اذان و اقامه گفتى، دو صف از ملائكه پشت سرت نماز مى‌گزارند، و چون( فقط) اقامه بگويى، يك صف از ملائكه پشت سرت نماز مى‌گزارند.» فروع كافى، ج 3، ص 303،« كتاب الصّلاة»،« باب بدء الاذان و الاقامة»، حديث 8.

[200] - ثواب الاعمال، ص 54،« ثواب من صلّى باذان و اقامة»، حديث 2.

[201] - منبع پيشين.

[202] - وسائل الشيعة، ج 4، ص 620،« كتاب الصّلاة»،« أبواب الاذان و الاقامة»، باب 4، حديث 4.

[203] - منبع پيشين، حديث 9.( يا أبا ذر، انّ ربّك ليباهى ملائكته بثلاثة نفر رجل في ارض قفراء ...