شى‌ء. [1] و از اين قبيل احاديث بسيار است.

چهارم، شهادت ذاتيه است، و مقصود شهادت وجوديّه است. و آن در كمّل اولياء تحقق يابد. و در نظر اولياء در جميع موجودات به يك معنى اين شهادت هست. و شايد آيه شريفه‌ شَهِدَ اللّه انّهُ لا الّا هُوَ و الْمَلائِكةُ و اولوا الْعِلْم. [2] اشاره به شهادت ذاتيّه باشد، زيرا كه حق تعالى در مقام احديّت جمع شهادت ذاتيّه به وحدانيّت خود دهد، زيرا كه صرف وجود احديّت ذاتيّه دارد و در طلوع يوم القيمة ظهور به وحدانيّت تامّه كند. و اين احديّت اول در مرآت جمع، و پس از آن در مرآت تفصيل ظهور كند، و لهذا فرموده:

وَ المَلائِكَةُ و اولوُا الْعِلْم‌. و در اينجا مقاماتى از معارف است كه از عهده اين اوراق خارج است.

وصل [روايتى راجع به اذان گفتن در معراج پيامبر]:

عن محمد بن مسعود العياشى في تفسيره عن عبد الصمد بن بشير، قال: ذكر عند أبي عبد اللّه بدء الاذان إلى ان قال: انّ رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله كان نائما في ظلّ الكعبة، فاتاه جبرئيل، و معه طاس فيه ماء من الجنّة، فايقظه و امره ان يغتسل به. ثمّ وضع في محمل له الف الف لون من نور، ثمّ صعد به حتّى انتهى الى ابواب السّماء. فلمّا رأته الملائكة، نفرت عن أبواب السّماء و قالت: الهين:

اله في الارض و اله في السّماء. فامر اللّه جبرئيل، فقال: اللّه اكبر، اللّه اكبر.

فتراجعت الملائكة نحو أبواب السّماء، ففتحت الباب، فدخل حتّى انتهى إلى السّماء الثّانية، فنفرت الملائكة عن أبواب السّماء، فقال: اشهد ان لا إله الّا اللّه، اشهد ان لا إله الّا اللّه. فتراجعت الملائكة، و علمت انّه مخلوق، ثمّ فتح الباب، فدخل ... الحديث [3]

______________________________
[1]- «ديدم هر چه نيكى است جمع آمده در بريدن طمع از آنچه در دست مردم است. و كسى كه در هيچ چيز اميد به مردم نبندد و همه امور خود را به خداوند تعالى واگذارد، خداى تعالى در همه چيز حاجت او را بر آورد.» منبع پيشين، حديث 3.

[2]- «خدا گواهى داد كه خدايى نيست جز او، و ملائكه و صاحبان دانش (نيز چنين شهادت دادند).» (آل عمران- 18)

[3]- «در محضر امام صادق (ع) از آغاز اذان سخن مى‌راندند، تا اينكه آن حضرت عليه السلام فرمود: