در این راه، فیلسوف یک محاسبه کلّی روی وجود و موجود میکند و میکوشد تا این محاسبه را تا آنجا که ممکن است دقیقتر و تحلیلیتر انجام دهد.

فلاسفه در محاسبه کلّی خود به این نتیجه رسیدهاند که وجود واجب الوجود ضروری است، به این معنی که اگر واجب الوجود نبود هیچ چیز نبود، و چون چیز- بلکه چیزهایی- هست پس واجب الوجود نیز هست.

فلاسفه این مطلب را با استدلالهای مختلف ذکر کردهاند که برخی از آنها در اشعار منظومه که به زودی تفسیر خواهیم کرد آمده است. در این مقدّمه، ما به یک راه عمده اشاره میکنیم.

مقدّمتاً توضیح میدهیم که فلاسفه وجود واجب الوجود و وحدت او و مجرّد بودن او از مادّه و صفات ثبوتیه و سلبیه او را یکجا و ضمن یک برهان ذکر نمیکنند، و البتّه امکان پذیر نیست که برهان واحد همه اینها را یکجا دربر گیرد. براهین فلسفی مانند براهین ریاضی مرحله به مرحله پیش میرود. فلاسفه، اوّل به طور اجمال اثبات میکنند که واجب الوجود در جهان هست و جهان خالی از واجب الوجود نیست. در این مرحله بیش از این اثبات نمیشود. امّا این که واجب الوجود واحد است یا متعدّد، مجرّد است یا مادّی، چه صفاتی دارد، در مراحل بعدی و با براهین جداگانه اثبات میشود. دو برهان ذیل را با توجه به این نکته باید مورد توجه قرار داد. در منظومه یکی از این دو برهان که همان برهان «صدّیقین» است ذکر شده است.