responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 363

مالکیت، یا زوجیت، یا ریاست یا یک مقام و درجه خاصّ اجتماعی را در مورد خاص به وجود آورد یا از آن مورد سلب نماید؛ همچنانکه میتواند اصل موضوع را الغا نماید، مثلًا مالکیت را به طور کلّی الغا نماید.

2. در اصطلاحات فلسفی. فلاسفه معتقدند که معانی و مفاهیمی که عارض ذهن ما میشوند به طور کلّی بر دو قسم هستند:

الف. معانی و مفاهیمی که خود آن معانی و مفاهیم مستقیما در خارج موجودند؛ یعنی آنچه در خارج موجود است مصداق واقعی همان چیزی است که در ذهن است و آنچه در ذهن است عکس و تصویر و ارائه همان واقعیتی است که در خارج است؛ مثل مفهوم «انسان»، «گرمی»، «بلندی»، «کوتاهی»؛ و درباره اینها کلمه «موجود» صدق میکند، مثلًا میگوییم: «انسان موجود است»، «گرمی موجود است»، «بلندی موجود است»، «کوتاهی موجود است».

ب. معانی و مفاهیمی که خود آن معانی و مفاهیم مستقیما در خارج موجود نیستند بلکه انتزاع میشوند از یک سلسله معانی و مفاهیم دیگر که آنها در خارج موجودند و اینها به صورت صفتی و حکمی بر آنها صدق میکنند؛ یعنی خود صفت و حکم، مرتبهای از وجود به شمار نمیرود و ما بازائی در خارج ندارد و به اصطلاح معروف منطقیین «محمول بالضمیمه» نیست بلکه «خارج محمول» است. این معانی و مفاهیم درباره اشیاء خارجی صدق میکنند ولی مفهوم «موجود» درباره اینها صدق نمیکند؛ مثل مفهوم «امکان» و مفهوم «حدوث». درباره یک شیء بالخصوص میتوان گفت آن شیء ممکن است یا حادث است ولی نمیتوان گفت «امکان موجود است» یا «حدوث موجود است»؛ همچنانکه درباره یک شیء بالخصوص میتوان گفت معدوم است اما نمیتوان گفت «عدم وجود دارد»؛ و همچنین درباره یک شخص میتوان گفت کور است اما نمیتوان گفت «کوری وجود دارد».

توضیح مطلب اینکه گاهی محمولی بر موضوع خاصّی حمل میشود در حالی که محمول علاوه بر وجود موضوع، مرتبهای از وجود به شمار میرود و درست مثل این است که چیزی بر موضوع علاوه شده و به آن ضمیمه گشته است، مثل اینکه میگوییم: «زید عالم است». در اینجا «عالم» بر «زید» حمل شده است امّا مبدأ این حمل ذات زید نیست؛ یعنی ذات زید از آن جهت که ذات زید است استحقاق حمل «عالم» را ندارد، بلکه از آن جهت که دارای کیفیت و حالتی است که بر وجود، علاوه

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 363
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست