دارد: معقول ثانی به اصطلاح منطقیین و معقول ثانی به اصطلاح فلاسفه، و مقصود محقّق طوسی از اینکه گفته است «شیئیت و امکان از معقولات ثانیه است» معقولات ثانیه فلسفی است نه معقولات ثانیه منطقی.

پس سخن آنها در این مورد که تشخیص دادهاند که شیئیت و امکان از معقولات ثانیه منطقی نیستند درست است اما از طرف دیگر باید بدانند که این قبیل مفاهیم جزو معقولات اوّلیه هم نیستند. مثلًا «شیئیت» را در نظر میگیریم. اگر شما به کتابی که روی میز است اشاره کرده و بگویید: «این، چیزی است»، مفهومی به نام «شیئیت» یا «چیز بودن» را بر کتاب حمل کردهاید. اگر شیئیت معقول اوّلی باشد باید عروض شیئیت بر کتاب و اتّصاف کتاب به شیئیت هر دو در خارج باشد (همان طور که در «زید قائم» که «قیام» را بر «زید» حمل میکنیم چنین است) و چون عروض باید در خارج باشد پس لازم میآید که در خارج دو «وجود» باشد: یکی وجود کتاب و یکی وجود شیئیت. اکنون اگر چنین است میگوییم آیا خود کتاب قبل از اتّصاف به «شیئیت»، شیء هست یا نه؟ اگر بگوییم «شیء نیست» لازم میآید که شیئیت از امور عامّه نباشد و حال آنکه هیچ موجودی را نمیتوان یافت که شیء نباشد و محال است که کتاب «لا شیء» باشد؛ و اگر بگوییم «شیء هست اما شیئیت بر آن عارض شده است» باز نقل کلام میکنیم که آیا قبل از اینکه این شیئیت بر آن عارض شود شیء بوده است یا نه؟ اگر بگوییم «بلی، دارای شیئیت بوده است به این معنی که شیئیت بر او عارض شده است» باز هم نقل کلام به این شیئیت سوم میکنیم و همین طور الی غیر النهایة.

پس این فرض هم به تسلسل میانجامد و لازم میآید که یک شیء بینهایت شیئیت داشته باشد و آخر هم به جایی نرسد. نظیر همین بیان را در مورد «امکان» میتوان گفت. پس مفاهیمی از قبیل «شیئیت» و «امکان» نه از معقولات ثانیه منطقی هستند و نه از معقولات اوّلیه، لذا در دسته دیگری از معقولات قرار دارند که ما آنها را «معقولات ثانیه فلسفی» نامیدیم.