است؛ یعنی زید در ظرف خارج و به وجود خارجی خود متّصف است به صفت «آمدن»، و «آمدن» هم در خارج عارض زید شده است، زیرا «آمدن» عرضی است که حالّ در موضوع خودش است و این حلول و عروض در خارج واقع شده است.

همچنین در موردی که میگوییم: «زید قائم» دو چیز وجود دارد: قیام و زید. حال آیا قیام، عارض زید شده است یا بالعکس؟ آیا قیام ملحق به زید شده است یا بالعکس؟ یعنی آیا زید اصل است و قیام برای زید پیدا شده است یا قیام اصل است و زید برای قیام پیدا شده است؟ واضح است که قیام برای زید پیدا شده است. پس قیام، عارض و زید معروض و این عمل، «عروض» یا «لحوق» نامیده میشود. اکنون باید دید که ظرف عروض چیست؟ آیا این عروض در ذهن صورت میگیرد یا در خارج؟ واضح است که ظرف عروض، خارج است. اما ظرف اتّصاف چیست؟ آیا اتّصاف زید به قیام در خارج است یا در ذهن؟ مسلّم است که ظرف اتّصاف، خارج است یعنی وجود خارجی زید متّصف است به قیام.

2. عروض عارض بر معروض خودش و اتّصاف آن معروض به عارض هر دو در ذهن است، مانند این که میگوییم: «انسان کلّی است». آیا کلّیت دارای انسان است و یا انسان دارای کلّیت است؟ آیا کلّیت، عارض انسان شده است و یا انسان عارض کلّیت؟ واضح است که کلّیت عارض انسان شده است، پس «انسان» معروض و «کلّیت» عارض است. حال ظرف عروض و ظرف اتّصاف چیست؟ اوّلا واضح است که ظرف اتّصاف انسان به کلّیت، ذهن است. انسان خارجی یک امر جزئی و خاصّ است و البته انسان خارجی هیچگاه کلّی نیست بلکه انسان در ظرف ذهن و از نظر وجود ذهنی متّصف به کلّیت میشود. ثانیا ظرف عروض کلّیت بر انسان نیز ذهن است، زیرا کلّیت صفتی است که فقط بر وجود ذهنی انسان اطلاق میشود؛ یعنی محمولی است که موضوعش در ذهن وجود دارد و نه در خارج.

3. ظرف عروض عارض بر معروض، ذهن و ظرف اتّصاف معروض به عارض، خارج است، مانند اینکه میگوییم: «انسان ممکن است» یا: «انسان واحد است». در اینجا البته مقصود این است که انسان در ظرف خارج، متّصف به امکان یا وحدت است؛ یعنی مقصود بیان حالت انسان خارجی است، ولی از طرفی میدانیم که خود امکان یا وحدت در خارج وجودی مستقل ندارند تا عارض غیر بشوند (به بیانی که قبلًا گفته شد)، پس امکان در عین اینکه صفت انسان است ولی در خارج عارض انسان نیست.