بررسی و نقد نظریه دورکهیم

نظریه ششمی که در این مقاله درباره منشأ پیدایش دین و مذهب بیان شده است، تحت عنوان «بازگشت به از خود بیگانگی» مطرح گردیده که تحت این عنوان نظریه جامعهشناس معروف فرانسوی به نام دورکهیم را ذکر میکند. سخنان دورکهیم در زمینه منشأ پیدایش مذهب فعلًا جزء مشهورترین سخنان جهان است، و خیال میکنم که نویسنده این مقاله یک مقداری نظریات خاصّ خودش را هم مخلوط کرده است، یعنی این که ما نظریه دورکهیم را نوعی «بازگشت به از خود بیگانگی» بدانیم شاید تعبیر مخصوص نویسنده این مقاله باشد، یعنی من در جای دیگر این تعبیر را ندیدهام. تا آنجا که ما با نظریات دورکهیم سابقه داریم، دورکهیم یک فردی است که اصالةالاجتماعی میاندیشد، یعنی برای جامعه اصالت قائل است و برای فرد در واقع اصالتی قائل نیست، به این معنا که او معتقد است که جامعه یک ترکیب حقیقی از افراد است نه یک ترکیب اعتباری.

مرکب اعتباری و مرکب حقیقی

ما مرکبهای اعتباری داریم و مرکبهای حقیقی. مرکب اعتباری یعنی مجموع