مبنا و منشأ مذهب

دانستن نظریات اینها [1] راجع به مبنا و منشأ مذهب، یک فایده اساسیاش برای ما این است که بفهمیم اصلًا تعصّب در لامذهبی یعنی چه. همیشه به ما درباره تعصّب مذهبی گفتهاند، که مذهبیها متعصّباند و چون متعصّب هستند، از روی کمال تعصّب نظریههایی را ابراز میدارند. ببینید آنهایی که در لامذهبی متعصّباند- یعنی اوّل، فرضشان نفی مذهب است- برای توجیه این نفی چه یاوهها بافتهاند که امکان ندارد یک انسان بیطرف تا این حد یاوهبافی کند؛ و همچنین ببینید در نهایت امر چگونه در بنبست توجیه مذهب گیر کردهاند، یعنی اصلًا حقارت نظریات اینها را شما خواهید فهمید.

علمی در اروپا به وجود آمده است به نام «جامعهشناسی مذهب» که این علم ابتدا یک چیزی را به عنوان «اصل موضوع» انتخاب میکند چنانکه هر علمی یک «اصل موضوع» دارد که ابتدا نمیتواند آن را اثبات کند بلکه آن را مفروض میگیرد بعد بر اساس آن «اصل موضوع»، نظریات خودش را بار میکند. در «جامعهشناسی