جسمانی که مبدأ جسمانی و غایت جسمانی دارد، و عشقهای روحانی که از ابتدا مبدأ روحانی دارد و غایتش هم روحانی است.

مسأله عشق خصوصاً در آنجا که با پرستش توأم میشود- و بلکه هر عشقی که به مرحله عشق واقعی برسد (یعنی حساب شهوات را باید جدا کرد) به مرحله پرستش میرسد، یعنی این دو در واقع از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند؛ به هر حال مسأله عشق و پرستش در انسان- مسألهای است که فوق العاده نیازمند به تحلیل و تفسیر و توضیح و توجیه است. باید بررسی شود که واقعاً چه مبدئی دارد؟ آیا این حرفی که از قدیم به افلاطون نسبت دادهاند- و لهذا امروزهم میگویند «عشق افلاطونی»- راست است؟

آیا در انسان واقعاً یک مبدأ غیر جسمانی و غیر مادّی برای عشق وجود دارد؟ و آیا عشقهای روحانی هم در انسان وجود دارد و اگر وجود دارد چیست؟