میگویند این هم اسلام، این هم دین، ببین حاکم اسلامی چه میکند. آنگاه زبان معاندین دراز میشود.

سپس امام (علیه السّلام) میفرماید:

و لکن یؤخذ من هذا ضغث و من هذا ضغث فیمزجان! و لیکن از حق قسمتی و از باطل قسمتی گرفته میشود و مخلوط میشوند.

یعنی یک مشت از حق و یک مشت از باطل را با یکدیگر مخلوط میکنند و به خورد مردم میدهند، مانند کسی که در گندم مقداری ارزن قاطی میکند و به نام گندم به مردم میفروشد! مردم وقتی شب آن را خوردند فردا اثرش را میبینند و میفهمند آنچه دیشب خوردهاند نان گندم نبوده است.

فهنالک یستولی الشّیطان علی اولیائه و ینجو الَّذین سبقت لهم من اللّه الحسنی.

در اینجاست که شیطان بر دوستان خودش مسلّط میشود.

یعنی ابزار شیطان هم حقّ است، حقّ مخلوط شده با باطل، حقّی که لباس باطل پوشیده است. این همان معنایی است که از آیه استفاده میشود که باطل از حق تغذیه میکند، خودش نیرو ندارد، از آن نیرو میگیرد. آب اگر وجود نداشت کف دو قدم هم نمیتوانست برود. اینکه میبینید باطل حرکتی دارد از اینجاست که بر دوش حق سوار میشود. ببینید قرآن چگونه باطل را پوچ و بیارزش نشان میدهد!

غلبه ظاهری باطل و پیروزی نهایی حق

باطل از دید سطحی و حسّی نه دید تحلیلی و تعقّلی، حرکت و جولان دارد. مثلًا یک بچّه را در نظر بگیرید که در عمرش سیل ندیده و نمیداند سیل چیست و از کجا پیدا میشود و چگونه میآید. این بچّه وقتی سیل را میبیند، دریای کف را میبیند که در حرکت است. اصلًا او خیال نمیکند که جز کف هم چیزی وجود دارد! یعنی غلبه ظاهری گسترده و فراگیرنده از باطل است، امّا در نهایت به مغلوبیت آن میانجامد.

قرآن میگوید دیدتان را وسیع کنید، در شناخت جامعه این قدر به ظاهر حکم