منحصر به فردی داشته باشد امکان ندارد بگذارید برود، نازش را میکشید و نگهش میدارید.

پس دین اگر بخواهد باقی باشد یا باید خودش جزو خواستههای بشر باشد، یا باید تأمین کننده خواستههای بشر باشد آن هم بدین شکل که تأمین کننده منحصر به فرد باشد.

اتّفاقاً دین هر دو خاصیت را دارد، یعنی هم جزو نهاد بشر است، جزو خواستههای فطری و عاطفی بشر است و هم از لحاظ تأمین حوائج و خواستههای بشری مقامی را دارد که جانشین ندارد و اگر تحلیل کنیم معلوم میشود اصلًا امکان ندارد چیز دیگری جایش را بگیرد.

فطری بودن دین

قرآن راجع به قسمت اوّل که دین را خدا در نهاد بشر قرار داده این طور میفرماید:

فَاقِمْ وَجْهَک لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النّاسَ عَلَیها [1].

توجّه خویش را به سوی دین حقگرایانه پایدار و استوار کن. همانا این فطرة اللَّه را که همه مردم را بر آن آفریده، نگهدار.

علی (علیه السّلام) نیز انبیاء را این طور تعریف میکند:

«خدا انبیاء را یکی پس از دیگری فرستاد تا اینکه وفای آن پیمانی را که در نهاد بشر با دست خلقت بسته شده از مردم بخواهند؛ از مردم بخواهند به آن پیمانی که با زبان بسته نشده و روی کاغذ نیامده بلکه روی صفحه دل آمده، روی عمق ذات و فطرت آمده، قلم خلقت او را در سرّ ضمیر، در اعماق شعور باطن بشر نوشته است، به آن پیمان باوفا باشند.» [2]

غرضم استشهاد نبود که از راه استشهاد به قرآن مدّعای خود را اثبات کرده باشم