برای بعضی از مردم فصل حیات بخش بهار الهام دهنده است، درس است، آموزنده است، نکتهها و رمزها و حقیقتها در مییابند. امّا متأسّفانه استفاده بعضی دیگر از افراد از حدّ استفاده یک حیوان تجاوز نمیکند. حاصل بهره آنها از این تجلّی با شکوه خلقت، شکم پرکردن و عربده کشیدن و بد مستی کردن و سقوط در منتها درجه حیوانیت است. آنها در این فصل الهام میگیرند امّا نه از این فصل بلکه از صفات و ملکات پلید خودشان؛ الهام میگیرند امّا چه چیز الهام میگیرند؟ جنایت و آدمکشی، فحشاء و فساد اخلاق، شکستن قیود و حدود انسانی.

آیا این منتهای بدبختی نیست که محصول رسیدن ایامی به این لطف و صفا و طراوت، تیرگی دل و تاریکی روح و قساوت قلب باشد؟ آری، هر کسی بر طینت خود میتند.

به هر حال، فصل بهار فصل تجدید حیات و زندگی از سر گرفتن زمین ماست؛ فصل نشاط و خرّمی زمین است؛ فصلی است که زمین در شرایط تازه و جدیدی قرار میگیرد و مستعد میشود که بزرگترین موهبتهای الهی یعنی حیات و زندگی به او افاضه شود.

در قرآن کریم از این حالت زمین، از این تجدید حیاتی که برای این موجود رخ میدهد، مکرّر یاد شده. در حدود پانزده بار و شاید بیشتر در قرآن کریم به این موضوع اشاره شده، ولی به عنوان یک درس و یک تعلیم و یک حکمت آموختنی.

حقیقت و آثار حیات

اینکه حقیقت حیات و زندگی چیست، مطلبی است که هنوز دانش بشر پرده از روی آن بر نداشته، و به عقیده یک عدّه از اهل تحقیق هیچگاه هم از این راز پرده برداشته نخواهد شد؛ زیرا به عقیده این دسته، حقیقت حیات و حقیقت وجود یکی است. همان طوری که حقیقت وجود قابل تعریف و تحدید و تصوّر نیست، حقیقت حیات و زندگی نیز قابل تعریف و تصوّر نیست؛ و همان طوری که حقیقت وجود دارای مراتب شدید و ضعیف و اشدّ و اضعف است، حقیقت حیات نیز همین طور است. هر موجودی به اندازه حظّ و بهرهای که از وجود دارد از حقیقت حیات و زندگی بهرهمند است. زنده شدن زمین و هر موجود مرده دیگر عبارت است از یافتن یک درجه عالیتر