تفاوت تفکر الهی و تفکر مادّی

تفاوت تفکر مادّی و تفکر الهی در همین جاست. از نظر یک نفر مادّی در حساب عالم هیچ گونه تفاوتی میان راه حق و راه ناحق نیست. عدل و ظلم، حق و ناحق، خوبی و بدی از نظر نظام کلّی و جملی عالم، حساب خاصّی ندارد. گوش جهان به این معانی و مفاهیم بدهکار نیست. اساساً جهان چشم و گوش و عقل و هوشی ندارد که به این چیزها برسد و آن را که در راه حق و عدالت و اخلاق و انسانیت و نیکوکاری و اخلاص گام بر میدارد تأیید کند و آن را که در این راه گام بر نمیدارد تأیید نکند. ولی از نظر انسان الهی، در حساب کلّی جهان میان ایندو تفاوت است؛ حقیقتی در کار است و به حمایت مردان راه حق بر میخیزد.

ما در کتاب انسان و سرنوشت تحت عنوان «تأثیر عوامل معنوی در سرنوشت» گفتهایم که: «از نظر جهانبینی مادّی، عوامل مؤثّر در اجل، روزی، سلامت، سعادت و خوشبختی منحصراً مادّی است. تنها عوامل مادی است که اجل را دور یا نزدیک میکند، روزی را توسعه میدهد یا تنگ میکند، به تن سلامت میدهد یا میگیرد، خوشبختی و سعادت را تأمین یا نابود میکند. امّا از نظر جهان بینی الهی علل و عوامل دیگری که عوامل روحی و معنوی نامیده میشوند نیز همدوش عوامل مادّی در کار اجل و روزی و سلامت و سعادت و امثال اینها مؤثّرند. از نظر جهان بینی الهی، جهان یک واحد زنده و با شعور است، اعمال و افعال بشر حساب و عکس العمل دارد، خوب و بد در مقیاس جهان بیتفاوت نیست، اعمال خوب یا بد انسان مواجه میشود با عکس العملهایی از جهان که احیاناً در دوره حیات و زندگی خود فرد به او میرسد ...».

هم در آن کتاب گفتیم: «از نظر مادّی سنن تشریعی یعنی مقرّراتی که باید بشر به آنها عمل کند حساب مخصوصی در میان سنن تکوین ندارد. حقّ و باطل، درست و نادرست، عدالت و ستم یک جور حساب دارد. جهان نسبت به طرفداران آنها بیطرف است. امّا از نظر مکتب الهی جهان نسبت به این امور و طرفداران آنها بیطرف نیست، طرفدار اهل حق و عدالت و درستی و صاحبان آرمانهای مقدّس است. یک نفر مادّی هر اندازه به مسلک و روش و آیین خود مؤمن و معتقد باشد و هر اندازه آرمانش مقدّس