من برای توضیح بیشتر مقدّمتاً دو مثال از رشد فردی و شخصی میآورم، سپس وارد مسأله رهبری میشوم. عرض کردم رشد یعنی قدرت اداره و قدرت بهرهبرداری از امکانات و سرمایهها.

رشد فردی و اخلاقی

اوّلین رشدی که انسان باید از آن بهرهمند باشد رشد فردی، شخصی و اخلاقی است. این سؤال پیش میآید که آیا اغلب افراد میتوانند این سرمایه را اداره و از آن بهرهبرداری کنند؟ باور کنید کمتر کسی است که چنانکه باید از سرمایههای فردی و شخصی خود بهرهبرداری کند. به مناسبت اینکه مجمع ما مجمع علمی است و همان طوری که در آغاز سخن عرض کردم مجمع ما دو بعدی است، یکی از دو مثال متناسب است با بعد علمی مجمع ما و دیگری با بعد دینی آن. مثال اول که متناسب با بعد علمی مجمع ماست مربوط است به قوای هوشی و قوای ادراکی انسان.

مدیریت حافظه

افراد از نظر هوش، فهم، استعداد و حافظه با یکدیگر اختلاف دارند. انسانهای رشید از حافظه خود بهرهبرداری صحیح میکنند، ولی آدمهای غیر رشید ممکن است حافظه بسیار نیرومندی نیز داشته باشند اما نتوانند از آن استفاده کنند. آدم غیر رشید تصور میکند حافظه یک انبار است، انباری که باید دائماً آن را پر کند؛ هر چه پیدا کرد آنجا پرت کند، عیناً مانند انبار یک خانه که احیاناً وارد میشوی میبینی یک تکه حلبی، یک قطعه فلز، یک میز شکسته، یک صندلی شکسته در آنجا افتاده است. امّا آدمی که رشید باشد، در بهرهبرداری از حافظه خود دقّت میکند؛ اوّلین کاری که انجام میدهد عمل انتخاب است؛ یعنی حافظه خود را مقدّس میشمارد، حاضر نیست هر چه شد در آن سرازیر کند؛ حساب میکند که دانستن چه چیزهایی برای او مفید است و چه چیزهایی بیفایده است؛ مفیدها را درجه بندی میکند و مفیدترها را انتخاب میکند، سپس آنها را به حافظه خویش میسپارد آنچنانکه امانتی را به امینی میسپارد؛ در خود سپردن دقّت میکند، یعنی واقعاً و به طور دقیق و روشن آن را وارد