قیامت، زیر و رو کننده عالم «

خافِضَةٌ رافِعَةٌ» پایینبرنده است و بالابرنده، پست کننده است و بلندکننده. یک مصداق واضح از پستکردن و بلندکردن این است که خیلی از بلندهای در دنیا، آنهایی که در دنیا در مقامات رفیع قرار گرفتهاند آنجا پستند و خیلی افرادی که در دنیا پست و حقیر و کوچک شمرده میشوند آنجا بالا هستند. در آنجا بالاهای دنیا پست خواهند شد و پستهای دنیا بالا خواهند شد. نه مقصود این است که هر بالایی پست میشود و هر پستی بالا؛ بالاهایی از بالا به پایین خواهند آمد و پایینهایی از پایین به بالا خواهند رفت. البته بدون شک این یک مصداقش است، ولی همان طور که بسیاری یا همه مفسرین گفتهاند مقصود این است که تمام شؤون دنیا در آنجا زیر و رو میشود یعنی اصلًا عالَم زیر و رو میشود، باطنهایی ظاهر میشود و ظاهرهایی باطن. البته آن تعبیر امیرالمؤمنین در مقامِ امتحانهاست ولی در آنجا هم صادق است: مثل دیگی که وقتی به جوش میآید آن چیزهایی که در زیر است میآید رو و آنهایی که در رو هست میرود زیر: «لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً وَ لَتُساطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتَّی یعودَ اسْفَلُکمْ اعْلاکمْ وَ اعْلاکمْ اسْفَلَکمْ» [1]. میفرماید در آینده امتحاناتی پیش خواهد آمد، مورد ابتلا قرار خواهید گرفت چگونه، و غربال خواهید شد چگونه. مثل غربالی که به دست یک- در خراسان میگویند- «رهواردار» است که وقتی تکان میدهد این دانهها پایین و بالا میروند، ریزها در میروند و درشتها باقی میمانند، همینطور تکانهای سختی بر شما مسلمین وارد خواهد شد و مانند غربال عدهای خارج خواهید شد؛ و آنچنان که دیگ [حاوی آب و مواد دیگر] وقتی که زیرش آتش و حرارتی نباشد یک حالت آرامشی دارد، جسمهایی که سنگینتر هستند و وزن مخصوصشان از آب بیشتر است پایین میروند، آنهایی که سبکترند رو باقی میمانند، آنهایی هم که پایین میروند سنگینترها زودتر میروند و سبکترها دیرتر، همین قدر که حرارت آمد و آن را به جوش آورد، میبینید مثلًا آن نخود یا لوبیایی که در آن ته خوابیده بود چگونه قُل میزند میآید بالا؛ وضع جامعه مردم هم در حرارت امتحانات این جور میشود، زیرها بالا میآیند، بالاها زیر میروند، خلاصه انقلاب به تمام معنا. کلمه «انقلاب» هم- که امروز معمول شده و انقلابات اجتماعی را «انقلاب» میگویند- یعنی زیر و رو شدن.

این «خافِضَةٌ رافِعَةٌ» را مفسرین هم تعبیر به «تقلیب» کردهاند، یعنی تمام عالم