که قرآن نقل میکند.

مشخِصات جن در قرآن

حال ببینیم جنّی که قرآن نقل میکند چه مشخِصاتی دارد. از نظر آنچه که قرآن برای ما بیان کرده، در خصلتها شبیهترین موجودات به انسان است؛ یعنی موجودی است که مانند انسان بلکه مانند هر حیوانی تولد دارد، و مانند یک حیوان و انسان مرگ دارد، و مانند یک حیوان و انسان حشر دارد؛ ذرّیه دارد، دوجنسی است و مرد و زن دارد. همه اینها از قرآن استنباط میشود. در ملائکه هیچ کدام از اینها نیست. ملائکه نه مردند و نه زن، چون از این جنس نیستند ولی درباره جن مثلًا در همین جا تعبیری دارد که: وَ ا نَّهُ کانَ رِجالٌ مِنَ الْانْسِ یعوذونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ. بعلاوه یک موجودی است که برخلاف انسان که اصل اولش خاک است و از خاک و گِل آفریده شده است و یک موجود خاکی است قرآن میگوید این موجود زنده (جاندار است و حیات دارد) جنس اصلش آتش است. همینطور که خدا حیات را در یک ماده خاکی خلق کرده- که هنوز هم جزو معماهای بزرگ عالَم علم است و حل نشده که اولِ حیات چگونه و به چه شکل بود ولی مسلّم است که حیات در روی زمین از خاک پیدا شده- قرآن میگوید که یک حیات دیگری هم در عالم پیدا شده است ولی آن حیات دیگر از آتش به وجود آمده نه از خاک. این یک امر تجربی نیست که بگوییم بیایید به ما نشان بدهید. قرآن میگوید چنین چیزی وجود دارد. درست یک جاندار، یک موجود ذیحیات به وجود آمده است از همین آتش معمولی، همین عنصری که الآن ما به نام آتش در این عالم میشناسیم. عنصر آتش رسیده به جایی که تبدیل به یک موجود زنده شده است. حالا چگونه است ما نمیدانیم، ولی هست.

اینها به دلیل اینکه عنصر و مبدأ اوّلیشان در خلقت با انسان متفاوت است تفاوتهایی با انسان دارند. در بعضی قسمتها، در آنچه که فضیلت و کمال واقعی است، از انسان پایینترند یعنی دون انساناند؛ و بعضی چیزها را از انسان بیشتر دارند که آنها کمال واقعی شمرده نمیشود. آنچه اینها در آن از انسان پایینترند این است که در مراحل ایمانی و معنوی [مانند انسان نیستند.] البته مانند انسانْ مؤمن دارند غیرمؤمن دارند؛ حتی مشرک و کافر دارند، منکر خدا دارند، منکر انبیا دارند، مؤمن واقعی هم دارند. ولی افراد اینها در ایمان، آن مراتبی را که افراد بشر طی میکنند طی