در آن وقت در انسان حالت عبادت پیدا میشود، بعد ممکن است برود هزار رکعت نماز پشت سر همدیگر بخواند. ولی آن حالت موقت که رفع شد، تا پنج سال دیگر هم دنبالش نمیرود. یا یک کسی تحت تأثیر گفتار یک نفر قرار میگیرد و یکدفعه به اصطلاح لوطیگریاش گل میکند، میبینید مثلًا یک ثلث مال خودش را میبخشد و میگوید این قدرش را من دادم ولی این لوطیگری یک بار است. آن یک حالت موقت است، اعتبار ندارد؛ برخلاف آنچه که انسان مداومت کند. وقتی که انسان مداومت بر یک عمل داشته باشد این نشانهای است از اختیارش و اینکه از عمق روح خودش برخاسته است نه اینکه دیگری او را تحت تأثیر خود قرار داده باشد.

شخصی از یک واعظ نقل میکرد که من منزل یک کسی منبر رفتم و آنجا منبرم خیلی گرم شد. بعد هم یک روضه بسیار طولانی و گرمی خواندم. صاحب مجلس هم خیلی گریه کرد. وقتی پایین آمدم پاکتی به من داد. [دیدم] یک پول خیلی زیادی داده ولی یک مقدارش تاکرده و بقیه مچاله شده است. فهمیدم او همینجور که تحت تأثیر قرار میگرفته و گریه میکرده پانصدتومان علاوه کرده، باز کمی بیشتر، پانصدتومان دیگر ریخته، و همین طور پانصد تومان پانصدتومان مچاله کرده و داده است. معلوم است، او در حالی که دارد گریه میکند و تحت تأثیر قرار گرفته پول میدهد، دو ساعت دیگر هم پشیمان میشود که چرا اینقدر پول دادم (خنده حضار).

این است که نه نمازِ یکسره که یکدفعه انسان تحت تأثیر قرار بگیرد ارزشی دارد نه انفاق یکدفعه که لوطیگری شمرده میشود. آنچه که مداومت داشته باشد، مثلًا انسان هر هفته یا هرماه انفاقی میکند، در حالات مختلف برایش فرق [نمیکند،] و در تمام هفته تصمیمش این است که مثلًا روز جمعه این را من انفاق کنم، آن وقت است که این کار از عمق روحش برمیخیزد. یا همان نماز و عبادت و دعای کمیل و غیره، یک وقت شخص تحت تأثیر یک کسی قرار بگیرد، یکدفعه یک شب جمعهای تا صبح برود دعا بخواند، بعد همه شبهای جمعه دیگر تا صبح خُر و پُف داشته باشد، این اثری ندارد. ولی اینکه انسان فرض کنید هر شب جمعه قرارش این باشد دو ساعتش را به عبادت و دعا بپردازد اما بر این کار مداومت داشته باشد آن وقت است که این کار از عمق روحش برمیخیزد و اثر تربیتی روی